بررسي تأثير زمان برداشت و روش خشك كردن بذر بر كيفيت جوانه‌زني بذر پياز

به‌منظور تعيين بهترين زمان برداشت و روش خشك كردن بذر پياز، پس از كشت دو نوع پياز (توده بومي درچه اصفهان (روز بلند) و رقم تگزاس ارلي‌گرانو 502 (روز كوتاه)، بذور اين ارقام در پنج زمان مختلف برداشت شدند و دو آزمايش جداگانه به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1393 در آزمايشگاه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي اصفهان اجرا شد. فاكتورها شامل زمان برداشت بذر در پنج سطح شامل:كپسول سبز، كپسول زرد، پنج درصد شكافته شدن كپسول‌ها، 50 درصد شكافته شدن كپسول‌ها و 100 درصد شكافته شدن كپسول‌ها و روش خشك كردن بذر در دو سطح سايه خشك و آفتاب خشك بودند. صفات اندازه‌گيري شده شامل درصد و سرعت جوانه‌زني، وزن هزار دانه و صفات طولي و وزني گياهچه‌ پياز بود. نتايج نشان داد كه همه صفات به‌جزء وزن هزار دانه تحت تأثير تيمار‌ها قرار گرفتند. در توده بومي درچه، بيشترين درصد جوانه‌زني (96 درصد) در كپسول زرد و 100 درصد شكافته شدن كپسول‌ها و روش سايه خشك و بيشترين سرعت جوانه‌زني (1.34 روز) در پنج درصد شكافته شدن كپسول‌ها و سايه خشك به‌دست آمد. در رقم تگزاس ارلي‌گرانو، بيشترين درصد جوانه‌زني (94.5 درصد) در كپسول زرد و روش سايه خشك و بيشترين سرعت جوانه‌زني (0.92 روز ) در 50 درصد شكافته شدن كپسول‌ها و سايه خشك به‌دست آمد؛ كه با زمان كپسول زرد تفاوت معني‌دار نداشت. در رقم تگزاس ارلي‌گرانو بيشترين مقادير صفات طول بوته، طول ساقه‌چه و طول ريشه‌چه (به‌ترتيب 53.88 سانتي‌متر، 16.22 سانتي‌متر و 37.84 سانتي‌متر) به زمان پنج درصد شكافته شدن كپسول‌ها و روش سايه خشك اختصاص داشت. در هر دو رقم پياز، كمترين مقادير هر يك از صفات اندازه‌گيري شده مربوط به مرحله كپسول سبز و روش آفتاب خشك بود. مطابق نتايج اين آزمايش، مرحله دوم برداشت (كپسول زرد) با روش سايه خشك، بهترين زمان برداشت بذر پياز است كه از ريزش بذر ناشي از تعويق برداشت تا رسيدگي كامل همه چتر‌ها و كپسول و افت شديد عملكرد جلوگيري مي‌كند.