مطالعۀ صوت شناختي واكه هاي تركي

طرحِ مباحثي همچون سرنخ‌هاي صوتي واكه‌هاي زبان آذري و رسم فضاي واكه‌اي حاصل از سازه‌هاي اول و دوم هر يك از واكه‌ها مي‌تواند مدخل خوبي براي ورود به مبحث نظام آوايي زبان آذري باشد. تحليل صوتي واكه‌ها در ناحيه ايستا و بررسي ويژگي‌هاي صوتي آن‌ها با استفاده از نمودارها يا «vowel space» در بافت‌هاي تكي ه اي و جايگاه هاي هجايي مختلف، هدف اصلي اين پژوهش است. يافته‌ها نشان داد جايگاه هجا و بافت نوايي وا كه ها توزيع واكه‌ها را در فضاي واكه‌اي برحسب پارامترهاي فركانسي F1 و F2 به ‌طور معنادار و نظام‌مند تغيير نمي‌دهند. همچنين، شدت تغييرات فركانسي واكه‌ها در موضع بي‌تكيه به اندازه اي نيست كه سبب تغييرات اساسي در كيفيت واكه ها شود، يعني واكه ها را در جهتي خاص، مثلاً مركز فضاي واكه‌اي، سوق دهد. يافته‌هاي به‌دست‌آمده همچنين نشان داد بين واكه هاي عضو هر يك از جفت‌ واكه‌هاي [i][y]، [e][ø] و [ɯ][ø] يك تقابل صوتي از نظر ويژگي گردي برقرار است. نتايج مربوط به ديرش نيز نشان داد واكه هاي آذري را از نظر الگوي ديرش مي توان بر روي پيوستاري قرار داد كه در آن، واكه‌هاي [y، i، u] كوتاه ترين واكه ها و واكه‌هاي [ø، ӕ، ɑ] بلندترين واكه ها هستند و گروه هاي واكه اي [i،u ، ɯ]، [u، ɯ، e، o] و [o، ø] ديرشي در اندازه متوسط دارند كه با درجات مختلف به ترتيب در وسط پيوستار قرار مي گيرند.