كليدواژه :
عرفان و تصوف , كرامت , اِخبار از غيب , حلال خواري , تشخيص غذاي حرام و شبهه ناك. ,
چكيده فارسي :
كرامات عرفا و حكايت هاي مربوط به آن ها حجم وسيعي از قصه هاي عرفاني را تشكيل مي دهد و يكي از مباحث كليدي متون عرفاني فارسي به شمار مي رود. در يك طبقه بندي كلّي انواع مختلف كرامات به سه گونه اصلي اِخبار از غيب، اشراف بر ضماير و تصرف در عالم هستي تقسيم بندي ميشوند كه هركدام شامل چندين گونه فرعي مي باشند. يكي از گونه هاي فرعي كرامات اِخبار از غيب، تشخيص ويژگي حرام يا شبهه ناك بودن لقمه و غذا از طريق فراست و با تعليم الهي است. اين كرامت برپايه اين اعتقاد صوفيان بنا شده است كه اگر همه عالم را خون مطلق فرا بگيرد مؤمن از آن جز حلال نمي خورد. در اين كرامت، عارف بدون هيچ نشانه اي و گاه با نشانه هايي همچون جنبيدن رگ انگشت، دراز نشدن دست به سوي حرام، احساس سيري و پايين نرفتن لقمه حرام از گلو، ندارسيدن به دل، سخن گفتن طعام حرام، ديدن سياهي، نجاست و خونابه در غذا و... همراه است. گاهي مخالفان عرفا از اين شيوه براي امتحان و آزمودن حقانيت آن ها استفاده مي كردند و غالباً پس از تشخيص عارف، استغفار كرده و از مريدان عارف مي شده اند. در اين مقاله سعي شده است ضمن گردآوري، دسته بندي و تحليل اين گونه از كرامات در كتب عرفاني متقدم، به نمونه هايي متأخر از اين كرامت نيز اشاره شود.