تجلي عرفاني خدايان ودايي در اوستا و شاهنامه

دست يابي به معرفت، مهم‌ترين هدفِ تلاش هاي فلسفي، هنري و عرفاني دنياي ديروز و امروز بشر است كه آگاهي از اين حقيقت و رسيدن به آن، اگرچه متفاوت و داراي جلوه هاي گوناگون است، و هرچند گاه به مدد عقل، گاه به نيروي وحي و گاه با خيال انگيزي و تخيل انجام مي پذيرد؛ اما مي توان همساني ها و اشتراكات فراواني بين آن ها يافت. در اين پژوهش، هدف بررسي انديشه هاي عرفاني در دو اثري است كه، ظاهراً با عرفان در تناقض اند اما تحقيقات دربارۀ آن ها نشان داده است كه، علي رغم تناقضات ظاهري، مشابهات و اشتراكات بسياري در رسيدن به معرفت دارند. شاهنامه يك اثر عرفاني نيست اما، خاستگاه عرفان، فطرت خداجوي انسان است و هيچ دلي پيدا نمي‌شود كه در آن نشاني از تمايلات و تفكرات عرفاني نباشد. تعدادي از شخصيت هاي اساطيري و حماسي شاهنامه ،خدايان نغمه هاي مذهبي ريگ ودا هستند؛ كه پس از ظهور اشوزردشت و رواج يكتاپرستي، به صورت ايزدان و شاهان، در نخستين اثر حماسي يعني اوستا جلوه گر شدند و پس از اسلام، به صورت شاهان و پهلوانان بزرگ شاهنامه درآمدند؛ در سرگذشت اين مردان و نيز در برخي ديگر از داستان هاي شاهنامه به مباحثي برمي خوريم كه در اثناي آن، شعر فردوسي بيشتر شبيه يك منظومه تمثيلي عرفاني مي شود. در اين تحقيق سعي بر آن است كه ضمن معرفي اين شخصيت ها به پيشينۀ اسطوره ها و تحول ايشان از وداها تا اوستا و شاهنامه و تحليل عرفاني هريك اشاره شود.