جهات مشتركه عموميّه در ‌انديشه نائيني

هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي يكي از مفاهيم مهم در انديشه آيت‌الله نائيني تحت عنوان «جهات مشتركه عموميّه» است كه تاكنون از نگاه شارحان انديشه نائيني مغفول مانده است. نائيني با تدوين نظام انديشه اي منسجم و مبتني بر مباني شيعي توانست براي مشروطيت ايران مبنايي اصيل فراهم آورد. سؤال اصلي اين تحقيق آن است كه مفهوم جهات مشتركه عموميّه در انديشه نائيني چه معنا و جايگاهي دارد. روش شناسي اين پژوهش مبتني بر مطالعه متن كتاب نائيني و استفاده از روش توصيفي- تحليلي است. براساس يافته هاي اين تحقيق، جهات مشتركه نوعيه با برخي مفاهيم مانند نوع، مشتركات نوعيه و مصالح نوعيه در انديشه نائيني پيوند نزديكي دارد كه براي درك اين مفهوم بايد آن ها را در يك منظومه فكري ديد. همچنين او اين عبارت را به هنگام طرح دو مفهوم مهم «نمايندگي» و «نقش مردم در امور حسبيّه» به كار برده است. به اعتقاد او، در حكومت حوزه اي وجود دارد كه همه مردم در آن اشتراك دارند. نائيني از مفاهيمي مانند برابري، شورا، ماليات، امر به معروف و نهي از منكر براي توضيح اين مفهوم استفاده كرده است. از ميان اين مفاهيم، مفهوم برابري جايگاه مهمي دارد؛ در حقيقت، طرح جهات مشتركه عموميّه مبنا و مدخلي براي مفهوم برابري در انديشه شيعي است.