تأثير كاربرد برخي اصلاح كننده هاي آلي و معدني بر ميزان عناصر پرمصرف و كم مصرف خاك تحت كشت كينوا در شرايط تنش (آبي)

سابقه و هدف: در تنش خشكي، علاوه بر ممانعت جذب آب، فراهمي و جذب عناصر غذايي مختلف نيز محدود مي‌شود. تغذيه مناسب خاك از طريق كاربرد اصلاح كننده‌هاي آلي و معدني به عنوان يكي از روش‌هاي مديريت خاك در شرايط تنش‌هاي مختلف محيطي شناخته شده كه هدف از اين پژوهش بررسي و ارزيابي كارايي كاربرد آنها در خاك زير كشت كينوا است.مواد و روش‌ها: به منظور بررسي تغييرات غلظت عناصر غذايي (فسفر، پتاسيم، مس، آهن، منگنز و روي) در خاك با كاربرد اصلاح كنندههاي آلي و اصلاح كننده‌هاي معدني در اثر تنش خشكي، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي به صورت گلداني در نه تيمار و سه تكرار، در مجموع 108 گلدان، در دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه تربيت‌ مدرس تهران در سال 1398، اجرا گرديد. تيمارها عبارت بودند از: تيمار شاهد، اصلاح‌كننده‌هاي آلي (بيوچار، كمپوست زباله شهري) هر كدام در دو سطح (0.4 و 0.8درصد) و اصلاح كننده‌هاي معدني (بنتونيت و زئوليت) كه هر كدام در دو سطح (0.75 و 1.5 درصد) مصرف گرديدند و تنش خشكي نيز در 4 سطح (تخليه 25 درصد آب قابل استفاده (شاهد)، 40 درصد، 55 درصد و70 درصد (تنش شديد)) به خاك اعمال شد. از خاك مورد آزمايش هر گلدان در سه مرحله، چهاربرگي شدن، گلدهي و برداشت كينوا نمونه‌برداري انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه كاربرد اصلاح كننده‌هاي آلي و معدني در سطوح مختلف خشكي بر ميزان فسفر (در مراحل 4 برگي و گلدهي) و پتاسيم (در هر سه مرحله نمونه برداري خاك) و مس (در هر سه مرحله نمونه‌برداري خاك)، آهن و روي قابل جذب در مرحله 4 برگي شدن و گلدهي كينوا معني‌دار شد. با افزايش سطح خشكي، كاربرد اصلاح‌كننده هاي آلي و معدني موجب افزايش عناصر فسفر، پتاسيم، مس، آهن، منگنز و روي خاك در هر سه مرحله نمونه‌برداري شد. در حاليكه غلظت اين عناصر در مرحله اول نمونه‌برداري كه مربوط به چهار‌برگي شدن كينوا بود از دو مرحله ديگر بيشتر بود. نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از يافته‌ها نشان داد كه كاربرد هر چهار اصلاح كننده خاك موجب افزايش غلظت عناصر پر‌مصرف و كم‌‌مصرف خاك نسبت به شاهد در شرايط تنش خشكي شدند اما تيمار 0.8‌درصد كمپوست زباله شهري و سپس 0.8‌درصد بيوچار توانست، مناسبترين شرايط تغذيه‌اي را ايجاد نمايد. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، در شرايط تنش خشكي، كاربرد كمپوست زباله شهري و بيوچار در مقايسه با زئوليت و بنتونيت جهت بهبود وضعيت تغذيه اي خاك توصيه مي‌شود.