مقايسه اثربخشي آموزش والدين مبتني بر مدل اطلاعات كلامي فيلد با بازي درماني مبتني بر تعامل والد- كودك بر افزايش مهارت‌هاي اجتماعي كودكان داراي نقص توجه/ بيش‌فعالي: كارآزمايي باليني تصادفي كنترل شده

Comparing the Effectiveness of Parent Education Based on Field’s Verbal Information Model and Play Therapy Based on Parent-Child Interaction on Increasing Social Skills of Children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized Controlled Trial

مقدمه: مشكلات اجتماعي، يكي از بارزترين ويژگي‌هاي كودكان داراي اختلال نقص توجه/ بيش‌فعالي (Attention deficit/hyperactivity disorder يا ADHD) مي‌باشد. پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي آموزش والدين مبتني بر مدل اطلاعات كلامي فيلد و بازي‌ درماني مبتني بر تعامل والد- كودك بر افزايش مهارت‌هاي اجتماعي كودكان داراي ADHD شهر اصفهان انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع كارآزمايي باليني تصادفي كنترل شده و جامعه آماري شامل 45 كودك 5 تا 6 ساله داراي ADHD و مادرانشان در سال 98-1397 بود. نمونه‌ها به روش هدفمند و در دسترس از مراكز مشاوره و خدمات روان‌شناختي انتخاب شدند و به روش تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه شاهد قرار گرفتند. به منظور غربالگري كودكان، از پرسش‌نامه علايم مرضي كودكان (4-Child Symptom Inventory يا 4-CSI) و براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسش‌نامه مهارت‌هاي اجتماعي Gresham و Elliott (Social skills rating system يا SSRS) استفاده گرديد. داده‌ها با استفاده از آزمون ANCOVA مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: در مهارت‌هاي اجتماعي كودكان داراي ADHD، بين گروه مداخلات مبتني بر اطلاعات كلامي فيلد و بازي‌هاي تعاملي والد- كودك با گروه شاهد (0001/0 = P) و همچنين، بين گروه مداخلات مبتني بر اطلاعات كلامي فيلد و بازي‌هاي تعاملي (0001/0 = P) تفاوت معني‌داري وجود داشت. با توجه به ميانگين نمرات مهارت‌هاي اجتماعي، تأثير بازي‌هاي تعاملي از مداخلات مبتني بر اطلاعات كلامي فيلد بيشتر (23/60 = M) و معني‌دار بود. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج به دست آمده از تحقيق حاضر، آموزش والدين مبتني بر مدل اطلاعات كلامي فيلد با بازي درماني مبتني بر تعامل والد- كودك، مي‌تواند منجر به افزايش مهارت‌هاي اجتماعي كودكان داراي ADHD شود و مشكلات اجتماعي كودك را به حداقل رساند. واژگان كليدي

Introduction: Social problems are one of the most prominent features of children with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). The present study aims to compare the effectiveness of parental education based on Field’s Verbal Information Model and play therapy based on parent-child interaction on increasing social skills of children with AHDH in Isfahan, Iran. Materials and Methods: This was a randomized controlled trial in which the statistical population consisted of 5 to 6-year old children with ADHD and their mothers in 2018-2019 who were selected via the purposive and convenience sampling method from counseling and psychological services centers. The subjects were randomly divided into two experimental groups and one control group. The Child Symptom Inventory-4 (CSI-4) was employed for screening children and Social Skills Rating System (SSRS; Gresham & Elliott, 1990) for data collection. Data were analyzed using the analysis ofcovariance (ANCOVA) test. Results: The results showed that there was a significant difference in social skills of children with ADHD, between the group of intervention based on verbal information and parent-child interactive play and control group (P = 0.0001). In addition, there was a significant difference between the group of intervention based on field verbal information and interactive play (P = 0.0001). Given the mean scores of social skills, the effect of interactive play was higher than (M = 60.23) interventions based on the Field’s verbal information. Conclusion: The results indicated that both interventions were effective on increasing social skills of children with ADHD. Therefore, the abovementioned methods can be used in counseling and psychological services and parentchild training workshops to enhance the social skills of children with attention ADHD. Keywords: Field’s verbal information model; Parent-child interaction; Social skills; Attention Deficit/hyperactivity disorder