كليدواژه :
افت عملكرد قابل قبول , تداخل , رقابت , عملكرد نسبي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف:
نخود در ايران در بين حبوبات داراي بيشترين سطح زير كشت و توليد مي باشد. اين محصول در رقابت با علف هاي هرز ضعيف است لذا تشخيص دوره بحراني كنترل علف هاي هرز براي تعيين زمان مناسب مديريت علف هاي هرز و كاربرد علف كش ها مهم مي باشد. هدف از اجراي اين آزمايش تعيين دوره بحراني كنترل علف هاي هرز نخود در شرايط ديم دشت دهگلان واقع در استان كردستان بود.
مواد و روش ها:
اين آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دانشگاه كردستان در دشت دهگلان واقع در استان كردستان از 29 فروردين تا 30 تيرماه سال 1393 اجرا شد. رقم نخود مورد استفاده در آزمايش ILC482 بود. آزمايش داراي 16 تيمار، شامل 7 دوره عدم وجين (تداخل) علف هاي هرز و 7 دوره وجين (عاري از علف هرز) بعلاوه دوره هاي بدون علف هرز(وجين) و تداخل(عدم وجين) تمام فصل به عنوان شاهد بود. تيمارهاي تداخل علف هرز و بدون علف هرز به صورت دوره هاي زماني صفر، 12، 22، 32، 42، 52، 62، 72 و 92 روز پس از كاشت تنظيم شدند. شروع و پايان دوره بحراني با برازش معادله به ترتيب به دوره هاي تداخل علف هرز و دوره هاي بدون علف هرز تعيين گرديد. عملكرد نسبي دانه در تيمارها به صورت درصد از شاهد بدون علف هرز تعيين گرديد. معادله چهارپارامتري لجستيك به عملكرد نسبي دوره هاي تداخل و بدون علف هرز(وجين)، برازش داده شد و سپس دوره بحراني كنترل علف هاي هرز براساس 5/2، 5 و 10 درصد افت عملكرد قابل قبول تعيين شد.
يافته ها:
تراكم علف هاي هرز درطي فصل رشد در دوره هاي تداخل از 42/17-98/9 بوته در مترمربع و به طور ميانگين 82/14 بوته در مترمربع بود. ميانگين تراكم سلمه تره، پيچك صحرايي، گلرنگ وحشي و تاج خروس به ترتيب 8، 4، 1/5 و 5/0 بوته در مترمربع بود كه گونه هاي مهم علف هاي هرز مزرعه را تشكيل دادند. وزن خشك علف هاي هرز با افزايش طول دوره هاي تداخل به صورت خطي افزايش يافت و به 13/62 گرم در مترمربع رسيد. اما افزايش دوره هاي بدون علف هرز موجب كاهش وزن خشك علف هاي هرز به تبعيت از معادله نمايي شد و در آخر فصل رشد تقريبا به صفر نزديك شد. عملكرد دانه تيمارهاي شاهد بدون علف هرز و شاهد تداخل به ترتيب 38/106 و 71/68 گرم در مترمربع بود. بدين ترتيب تداخل علف هاي هرز عملكرد دانه را 35/5 درصد در مقايسه با شاهد بدون علف هرز كاهش داد. شروع دوره بحراني كنترل علف هاي هرز براساس 5/2، 5 و 10 درصد افت عملكرد قابل قبول 208، 292 و 426 درجه روز رشد (18، 24 و 36 روز پس ازكاشت) معادل 3، 5 و 8 برگي نخود و پايان آن 1234، 969 و 720 درجه روز رشد (79، 67 و 54 روز پس ازكاشت) معادل اواسط پرشدن دانه، انتهاي غلاف رفتن و اوايل گلدهي نخود تعيين گرديد.
نتيجه گيري:
دوره بحراني كنترل علف هاي هرز بر اساس 5 درصد افت عملكرد 67-24 روز از كاشت (از مرحله 5 برگي تا اواخر غلاف رفتن) تعيين گرديد.
چكيده لاتين :
Background and objectives
Chickpea has the highest harvest area and production quantity among pulse crops in Iran. This crop is a poor competitor against weeds. So understanding the critical period of weed control (CPWC) is important for determining proper time of weed management and herbicide application. The objective of the experiment was to determine the CPWC of chickpea in dry-land conditions of Dehgolan plain in Kurdistan province.
Material and methods
The field experiment was carried out as randomized complete block design with four replications at agricultural research station of Kurdistan University in Dehgolan plain, Kurdistan province from April 18, to July 21, 2014. The chickpea cultivar ILC 482 was used for the study. The trial had 16 treatments, including seven non-weeding (Interference) periods and seven weeding (weed-free) periods as well as whole season weed free and weed interference as control. Weed interference and weed-free treatments were set up as 12, 22, 32, 42, 52, 62, and 72 day periods after planting. The beginning and the end of CPWC was determined by curve fitting to weed interference and weed free periods respectively. Relative seed yield of treatments was calculated as percent of weed-free control. A four parameter logistic equation was fitted to relative yields of weed interference and weed-free periods and then CPWC was determined based on 2.5, 5, and 10 percent acceptable yield loss (AYL).
Results
Weed density of interference periods ranged 9.98-17.42 and the mean density was 14.82 plant m-2 during growing season. Mean density of Chenopodium album, Convolvulus arvensis, Carthamus oxyacantha, and Amaranthus retroflexus were 8, 4, 1.5, and 0.5 plant m-2 respectively and composed the major species of weed community. Weeds dry weight increased linearly as interference period increased and reached 62.13 gm-2 on harvest time. In contrast, weeds dry weight decreased exponentially with increasing weed-free periods and approximately approached zero at the end of growing season. Seed yield of weed-free and weed interference controls were 106.38, and 68.71gm-2 respectively. Therefore, weed interference reduced seed yield by 35.5% compared to weed-free control. The beginning of CPWC was estimated 208, 292, and 426 degree days (18, 24 and 36 days after planting) equal to 3, 5, and 8 chickpea leaf stage and the end of CPWC was also determined 1234, 969, and 720 degree days (79, 67 and 54 days after planting) equal to mead seed filling, the end of podding, and early flowering according to 2.5, 5, and 10 percent yield loss.
Conclusion
The CPWC was determined 24-67 days after planting (the 5 leaf stage to the end of chickpea podding) based on 5% yield loss.
