بررسي ساختار فضايي منطقه شهري مازندران مركزي با تاكيد بر شبكه اجتماعي

Analyzing the Spatial Structure of Urban Region of Central Mazandaran with Emphasis on Social Network

درسال­هاي اخير شهرها، هم به لحاظ فرم فيزيكي و هم از نقطه نظر عملكردي، به يك پديده‌ي منطقه ­اي بدل شده‌اند از اين رهگذر، با تغيير جايگاه هستي‌شناسانه از فضا، منطق و معناي «مكان» در متني جديد، يعني در فضاي جريان ها تفسير شده است. فقدان استراتژي‌هاي توسعه يكپارچه منطقه‌اي، عدم توجه به رقابت يا همكاري كانون‌ها را در شبكه شهري مازندران مركزي با چالش‌هاي تفرق عملكردي روبه‌رو كرده است. به نظر مي‌رسد تحت فضاي جرياني موجود، پژوهش‌هاي صورت گرفته قادر نخواهد بود تماميت، كاركرد و ساختار شبكه شهري استان را توصيف كند. هدف پژوهش اين است تا با بهره‌گيري از روش توصيفي_تحليلي و ابزار تحليل شبكه، ضمن تبيين مولفه‌ها و شاخص‌هاي تحليل تعامل فضايي، الگوي فضايي عملكردي شبكه شهري مازندران مركزي را با تحليل داده‌هاي مبدا- مقصدي سال 1397 مورد مطالعه قرار دهد. نتايج حاصل گواه شكل‌گيري نظام چند مركزيتي و حتي شبكه اي متعادل در اين منطقه است. بنابراين با شكل‌گيري و تكوين اين الگوي جديد در منطقه، تغيير در نحوه برنامه‌ريزي فضايي اين مناطق مبتني بر مزاياي اقتصادي شبكه نيز ضروري است. روابط بين شهرهاي بزرگتر نه تنها صرفاً رقابتي ديده نمي‌شوند بلكه آنها بايد مكمل يكديگر هم باشند. همچنين، نتايج حاصل از تحليل رهيافت‌هاي نوين (شبكه مبنا) در شبكه شهري چند مركزيت مازندران مركزي، بيانگر آن است كه، مورفولوژي منطقه‌ي چند مركزيت مازندران مركزي، دخالت محسوسي در ريخت‌شناسي اين منطقه دارا مي‌باشد. زيرا فرم منطقه به گونه‌اي است كه شهرهاي مجاور از الگوي خوشه‌اي پيروي مي كنند و شكل شبكه‌اي به منطقه الحاق كردند.

Cities have become a regional phenomenon both physically and functionally in recent years. Thus, by the change of the ontological status of space, logic and meaning of place in a new context have been interpreted in the new context. Central Mazandaran has faced the challenges of functional segregation due to lack of integrated regional development strategies, lack of attention to competition or cooperation of centers and urban areas in the network. It seems that under the existing direction of spaces, the conducted researches will not be able to describe the integrity, function and structure of the urban network in the province. The study used descriptive-analytical method and network analysis tools to explore the components and indicators of spatial interaction analysis and to study the spatial pattern of central Mazandaran urban network by analyzing the origin-destination data for the year 2018. The results showed the formation of a multi- base centered system and even a balanced network in the region. Therefore, by evoluting the new pattern in the region, there is a need for change in approach of spatial planning based on the economic advantages of network. The relations among the bigger cities are not seen only competitive but they should be complementary with each other. Moreover, the results of social network analysis indicated that the morphology of the polycentric region of Central Mazandaran has a significant influence on the area as the form of the region is such that the adjacent cities follow the cluster pattern and have a network structure.