Muslim Moralists’ Contributions to Moderation Theory in Ethics

نوآوري هاي فيلسوفان مسلمان در نظريه اعتدال در اخلاق

نظريه اعتدال در اخلاق كه در اصل توسط افلاطون و ارسطو در يونان باستان طرح شده است، بيشترين رواج را در ميان حكماي اسلامي داشته است. طبق نظريه اعتدال، هر فضيلت در حد وسط ميان دو رذيلت افراط و تفريط قرار دارد. هر فضيلت اخلاقي ناشي از اعتدال و ميانه‌روي در اعمال و عواطف و هر رذيلت اخلاقي ناشي از افراط يا تفريط در آنهاست. ايده اصلي اين مقاله آن است كه گرچه حكماي اسلامي در اخلاق تحت تاثير اين نظريه يوناني بوده‌اند، ولي نوآوري‌هاي زيادي نيز در آن ايجاد كرده‌اند. كندي، مسكويه، ابن سينا، راغب اصفهاني، خواجه نصيرالدين طوسي بيشترين نوآوري‌ها را در اين نظريه داشته‌اند. برخي از اين ابتكارات عبارتند از: ادغام نظريه حدوسط ارسطو و نفس شناسي افلاطون توسط كندي، تقسيم فضايل و رذايل اخلاقي به اجناس عالي و انواع مندرج تحت آنها توسط مسكويه، افزودن معيار كيفي انحراف از حد وسط به معيارهاي كيفي ارسطو (افراط و تفريط) توسط خواجه نصير طوسي، تبيين معناي مختلف براي فضيلت عدالت توسط ابن سينا، افزودن فضايل ديني و عرفاني به فضايل اخلاقي توسط راغب اصفهاني و ارايه روش جامعي براي درمان رذايل اخلاقي. اين مقاله تلاش دارد تا ضمن بيان نوآوري‌هاي حكيمان مسلمان در نظريه اعتدال، سير تطور اين نظريه در جهان اسلام را نشان دهد.

Originally introduced by Plato and Aristotle, Moderation Theory in Ethics is the most prevalent theory of ethics among Islamic scholars. Moderation Theory suggests that every virtue or excellence of character lies in the mean between two vices: excess or defect. Every ethical virtue comes from moderation in actions or emotions and every ethical vice comes from excess or defect. This paper suggests that while Islamic scholars have been influenced by this doctrine, they have also developed and re-conceptualized it in innovative ways. Kindī, Miskawayh, Avicenna, Rāghib Isfahānī, Nasīr al-Dīn Ṭusī, and others are among the Islamic contributors to the subject. Some of their innovations in this theory are as follows: bringing together Aristotle's doctrine of the mean with Plato's psychology (by Kindī), dividing virtues into four higher genuses, dividing vices into eight higher genuses, setting various kinds of vices and virtues under these higher genuses (by Miskawayh), adding the vice qualitative criteria to Aristotle's vice quantitative criteria (excess and defect) (by Ṭusī), dividing various conceptualizations of justice (by Avicenna), adding religious and mystical virtues into the existing list of virtues (by Rāghib Isfahānī), and proposing a comprehensive model for curing diseases of the soul. This paper seeks to establish the main contributions of these Muslim scholars to Moderation Theory and elaborate on this theory’s evolution within the Islamic world.