معناشناسي قدرت در فرايند پژوهش دانشگاهي :تحليلي پديدارشناسانه از تجارب دانشجويان و فارغ‌التحصيلان دانشگاه تهران

با توجه به اينكه روابط قدرت در پژوهش‌هاي دانشگاهي به‌ويژه پژوهش‌هاي گروهي و تيمي غيرقابل‌انكار است، شناسايي معاني قدرت در فرايند پژوهش با بهره‌گيري از تجارب دانشجويان و فارغ‌التحصيلان، هدف پژوهش حاضر بوده است. ازآنجايي‌كه اكتشاف و توصيف تجربيات دانشجويان و فارغ‌التحصيلان از معنا و مفهوم قدرت در فرايند پژوهش هدف اين پژوهش بوده است، طرح پژوهش، كيفي است. در اين پژوهش، دانشجويان تحصيلات تكميلي جامعه پژوهش را تشكيل داده‌اند؛ زيرا دانشجويان عمدتاً هدف قدرت اساتيد قرار مي‌گيرند. روش نمونه‌گيري پژوهش حاضر، روش نمونه‌گيري غير هدفمند و از نوع معيار (ملاك محور) است. بر اين اساس، دانشجويان و فارغ‌التحصيلاني در اين پژوهش مشاركت داده شدند كه معيار تجربه پژوهش مشترك، در دسترس بودن و موافقت با انجام مصاحبه را داشته باشند. با 19 دانشجو و فارغ‌التحصيل دانشگاه تهران مصاحبه نيمه ساختاريافته صورت پذيرفته است. به‌منظور تجزيه‌وتحليل داده‌ها از روش تجزيه‌وتحليل استيوك- كولايزي- كين استفاده‌شده است. مشاركت طولاني‌مدت و پيوسته پژوهشگر در امر پژوهش، پرهيز از نتيجه‌گيري زودهنگام و بازنگري همكاران پژوهش، مهم‌ترين اقدامات پژوهشگران به‌منظور تحقق روايي و پايايي يافته‌هاي پژوهش بوده است. به اعتقاد دانشجويان و فارغ‌التحصيلان، قدرت در فرايند پژوهش، مي‌تواند مثبت، منفي و حتي خنثي تلقي شود، همچنين مي‌تواند هدايت‌گر يا بازدارنده باشد. اخلاق، آزادي عمل، كنترل آشكار، كنترل پنهان، مسئوليت‌ناپذيري، نفوذ، همكاري و حمايت و هدايت به‌عنوان معاني قدرت در فرايند پژوهش شناخته‌شده‌اند. بر اساس يافته‌هاي پژوهش، با توجه عدم تجربه مثبت در مورد نفوذ ناظران پژوهشي بر دانشجويان، به‌منظور مديريت كارآمد فرايند پژوهش به آنان پيشنهاد مي‌شود سبك‌هاي رهبري را در اين فرايند مدنظر قرار دهند.