واكاويي در علل ارتقاي كيفي حسابرسي داخلي: مدل جامع تفسيري و ساختاري

حسابرسي داخلي به عنوان سازوكاري با اهميت به دنبال اطمينان بخشي نسبت به اثربخش بودن كنترل‌هاي داخلي مي‌تواند نقش با اهميتي در ايجاد بستري مناسب براي پيشگيري از تقلب و سوء استفاده‌هاي مالي ايفا كند. براي اثربخشي چنين سازوكاري، شناخت علل زمينه‌اي ارتقاي كاركردهاي كيفي مي‌تواند بر مبناي استانداردهاي حسابرسي، به توسعه سطح شفافيت‌هاي مالي كمك نمايد. بنابراين هدف اين پژوهش واكاويي محتوايي در علل زمينه‌اي ارتقاي كاركردي كيفي حسابرسي داخلي براساس تحليل مدل جامع تفسيرگرايانه و ساختارمندانه مي‌باشد. روش شناسي اين پژوهش از نظر نوع داده، تركيبي مبتني بر رويكرد استقرائيقياسي مي‌باشد. به منظور جمع‌آوري داده‌ها در بخش كيفي پژوهش به منظور انجام تحليل‌هاي فراتركيب و دلفي جهت تدوين چك ليست‌هاي امتيازي، از ۱۶ نفر از متخصصان حسابداري و مديريت مالي در سطح دانشگاهي كه بر مبناي نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند، استفاده گرديد. سپس در بخش كمي پژوهش به منظور انجام تحليل مدل جامع تفسيرگرايانه و ساختارمندانه از ۲۰ نفر از حسابرسان داخلي شركت‌هاي بازار سرمايه كه داراي تجربه لازم بودند، استفاده شد. در گام اول، براساس تحليل فراتركيب اقدام به غربالگري پژوهش‌هاي مشابه گرديد و بر مبناي تحليل ارزيابي انتقادي، از بين پژوهش‌هاي انتخاب شده، مولفه‌هاي اصلي و گزاره‌هاي پژوهش در قالب چك ليست‌هاي امتيازي ۷ گزينه‌اي انتخاب شدند. سپس به منظور رسيدن به حدكفايت نظري از تحليل دلفي استفاده شد و ۱۷ گزاره براي علل زمينه‌اي ارتقاي كاركردهاي كيفي حسابرسي داخلي وارد فاز تحليل مدل جامع تفسيرگرايانه و ساختارمندانه گرديد. نتايج در اين بخش نشان داد، گزارهِ تصويب برنامه، بودجه و پاداش حسابرسي داخلي (E4) موثرترين عامل ارتقاي كاركردهاي كيفيت حسابرسي داخلي و گزارهِ تقويت سطح يادگيري در كاركردهاي حسابرسي داخلي از طريق گردش آزاد اطلاعات (E17) كم اثرترين گزاره‌ِ ارتقاي كاركردهاي كيفيت حسابرسي داخلي در شركت‌هاي بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شدند.