نقش و اهميت معيارها و شاخص‌‌هاي اكولوژيكي، اقتصادي، فني و اجتماعي جهت كاهش خسارت ناشي از سيل در ايران

پديده‌ي طبيعي سيل يكي از چالش‌‌هاي جدي محيط‌‌زيستي كشور است كه عوامل مختلفي در رخداد آن نقش دارند. بنابراين، هدف از اين تحقيق شناسايي، وزن‌‌دهي و اولويت‌‌بندي معيارها و شاخص‌‌هاي موثر در كاهش خسارت‌هاي ناشي از سيل در ايران با استفاده از نظر خِبرگان و متخصصين اين حوزه و اساتيد هيات علمي متخصص در اين امر است. در اين راستا به منظور شناسايي معيارها و شاخص‌‌هاي موثر در كاهش خسارت‌هاي ناشي از سيل از چهار ديدگاه اكولوژيكي، اقتصادي ، فني و اجتماعي از پرسشنامه‌‌اي محقق ساخته و به منظور محاسبه وزن و اولويت آنها به ترتيب از روش‌‌هاي اِنتروپي (Entropy) و ترجيحات بر اساس مشابهت به راه‌‌حل ايده‌آل (TOPSIS) استفاده شد. تجزيه و تحليل يافته‌‌هاي اين پژوهش با استفاده از 30 پرسشنامه دريافتي، 21 شاخص را از جنبه‌‌هاي اكولوژيكي، اقتصادي، اجتماعي و فني براي كاهش خسارت‌هاي ناشي از سيل شناسايي نموده كه شامل 7 شاخص اكولوژيكي، 6 شاخص اقتصادي، 5 شاخص فني و 3 شاخص اجتماعي بوده است. نتايج وزن‌‌دهي شاخص‌‌ها با استفاده از روش اِنتروپي نشان داد كه از ديدگاه اكولوژيكي شاخص شكل زمين (تنوع ارتفاع از سطح دريا، تنوع شيب زمين، تنوع جهت)، از ديدگاه اقتصادي شاخص مديريت بهينه اراضي جنگلي و مرتعي، از ديدگاه فني شاخص عمليات آبخيزداري و از ديدگاه اجتماعي شاخص تراكم مسكوني (سكونتگاه‌‌ها، شاخص‌‌هاي جمعيتي) به‌‌ترتيب بيشترين وزن را به‌‌خود اختصاص دادند. همچنين، نتايج روش تاپسيس نشان داد كه براي كاهش خسارت ناشي از سيل معيارهاي اكولوژيكي، اقتصادي، فني و اجتماعي به ترتيب در اولويت اول تا چهارم قرار دارند. بنابراين،، پيشنهاد مي‌‌شود در برنامه‌هاي مديريتي براي كاهش سيلاب به نقش و اهميت معيارها و شاخص‌‌هاي اكولوژيكي، اقتصادي، فني و اجتماعي بر اساس اولويت‌‌هاي تعيين‌‌شده توجه شود.