ارزيابي شاخص‌‌هاي تنوع گونه‌اي مراتع چهار باغ استان گلستان

اين تحقيق به‌‌منظور مطالعه تغييرات تنوع گونه‌‌اي در مراتع كوهستاني چهار باغ استان گلستان در پنج سايت با مديريت متفاوت شامل بدون چرا (قرق)، چراي متوسط (كليد) و بحراني (حريم روستا، حريم آبشخور و اطراف آغل) انجام شد. با برداشت داده‌‌هاي پوشش گياهي، شاخص‌هاي تنوع عددي و پارامتري محاسبه شد. نتايج آناليز واريانس يك‌‌طرفه نشان داد كه سايت‌‌هاي قرق و كليد از لحاظ شاخص‌‌ تنوع شانون (به‌‌ترتيب 2.6 و 2.1) در مقايسه با سايت‌‌هاي بحراني در وضعيت بهتري قرار دارند، اما از لحاظ شاخص غناي مارگالف تفاوتي بين سايت‌‌ها مشاهده نشد. بالاتر قرار گرفتن منحني درجه‌‌بندي تنوع سايت كليد، بيانگر بيشتر بودن تنوع آن نسبت به سايت قرق است. به‌طوري‌كه با برازش مدل‌‌هاي توزيع فراواني مشخص شد كه سايت قرق و كليد با مدل‌‌هاي سري لوگ (جوامع پايدار) و سايت‌‌هاي بحراني با مدل سري هندسي (جوامع ناپايدار) در سطح 0.05 برازش و ارتباط دارد. رسم منحني فراواني- رتبه گونه‌‌اي نشان داد كه سايت‌‌هاي با چراي زياد داراي گونه‌‌هاي نادر و غالب با تعداد زياد است كه بيانگر اثر فشار چراست، اما در سايت متوسط و قرق يكنواختي بالايي در عرصه حاكم است. نتايج كلي نشان داد كه اعمال چراي متوسط، سبب حفظ تنوع گياهي شده و قرق اثر چنداني در افزايش تنوع گياهي مراتع نداشته است كه اين بر لزوم توجه به اعمال چراي متوسط در عرصه صحه مي‌‌گذارد. در بين سايت‌‌هاي بحراني، سايت حريم روستا در وضعيت بدتري قرار گرفته و پيشنهاد مي‌‌شود به‌‌دليل نقش مؤثر اثبات شده چراي متوسط در منطقه، براي احياي سايت‌‌هاي با شدت چراي بالا به‌ويژه حريم روستا، شدت چراي دام كاهش يابد. البته كاهش تراكم دام در نقاط بحراني از طريق افزايش تعداد آبشخورها و محل‌‌هاي استراحت دام در عرصه از روش‌‌هاي كمك كننده به كاهش آسيب به تنوع گياهي سايت‌هاي بحراني خواهد بود.