طراحي و پياده‌سازي هستان‌شناسي پزشكي هسته‌اي

مقدمه: با توجه به نقش مهم هستان‌شناسي‌ها در سازماندهي اطلاعات و افزايش كارايي نظام‌هاي بازيابي اطلاعات از يك‌ سو و توسعه روزافزون حوزه پزشكي هسته‌اي و رشد دامنه مفاهيم آن و نياز به يكپارچه‌سازي، جمع‌آوري منسجم و تعريف به دور از ابهام روابط ميان آن‌ها از سوي ديگر، پژوهش حاضر با هدف طراحي و پياده‌سازي هستان‌شناسي حوزه پزشكي هسته‌اي انجام شد. روش‌ بررسي: اين مطالعه به روش تحليل حوزه انجام گرديد. داده‌هاي مورد نياز از منابع اطلاعاتي منتشر شده در حوزه پزشكي هسته‌اي كه در بازه زماني سال‌هاي 1364 تا 1398 در مخزن سيستم بين‌المللي اطلاعات هسته‌اي INIS (International Nuclear Information System) نمايه شده و در ايران انتشار يافته بود، استفاده شد. براي ساخت هستان‌شناسي از روش هفت مرحله‌اي Noy و McGuinnes و به منظور استخراج روابط معنايي بين مفاهيم، از رويكرد مهندسي دانش Na و Neo استفاده گرديد. يافته‌ها: هستان‌شناسي حاضر شامل 224 مفهوم، 1584 اصل موضوعي، 149 نمونه مستقر در كلاس‌ها، 463 جفت مفهومي، 926 رابط شيء و 817 رابطه تفسيري برگرفته از منابع اطلاعاتي مرتبط با حوزه مورد بررسي نمايه ‌شده در مخزن INIS بود. روابط موجود بين جفت‌هاي مفهومي، پالايش و غني‌سازي و در قالب روابط شيء و روابط تفسيري توصيف گرديد. نتيجه‌گيري: هستان‌شناسي حاضر مي‌تواند ابزار كارامدي در بازنمون دانش حوزه پزشكي هسته‌اي باشد. همچنين، روش استفاده ‌‌شده جهت استخراج مفاهيم حوزه و غني‌سازي روابط ميان مفاهيم، مي‌تواند ‌مبنايي براي غني‌سازي روابط اصطلاح‌نامه INIS و ايجاد هستان‌شناسي پايه در حوزه هسته‌اي باشد.