تصحيح و شرح بيتي چند از حافظ با گزارشي از كهن ترين نسخه كامل مورخ 801 هجري - قمري

Editing and Explicating Some Couplets of Hafez, including a Report on the Oldest, Complete, and Well-Known Manuscript of Divan Hafez (801 AH Version)

با شناسايي، معرفي و انتشار چاپ عكسي نسخه مورخ 801 ه.ق، متعلق به كتابخانه نور عثمانيه استانبول، كه در حال حاضر، كهن ترين نسخه شناخته شده كامل ديوان حافظ است، ضروري است ضبط هاي اين نسخه، در قياس با روايت نسخه هاي موجود، بررسي انتقادي شود؛ به ويژه آنكه با كشف اين نسخه، برخي معادلات در زمينه روايت نسخه ها، نظمي نوين يافته است. به طورمثال اگر پيش تر، در موردي خاص، مصححان، ضبط نسخه اي را به دليل متاخربودن، رد مي كرده اند، اكنون همان ضبط متاخر، به پايمردي نسخه 801 ه.ق بر مسند ضبط اقدم نشسته است. پيش از اين، نسخه اياصوفيه مورخ 813 ه.ق و نسخه خلخالي مورخ 827 ه.ق، از منظر قدمت، اهميت و تبارشناسي نسخ، به عنوان دو نسخه سرگروه، در تصحيحات معتبر ديوان حافظ، مورد توجه خاص بوده اند و عمده اختلاف آراء حافظ پژوهان در باب ضبط برتر، با محوريت روايت هاي اين دو نسخه شكل يافته است. تا جايي كه مي دانيم نسخه 801 ه.ق به صورت انتقادي تصحيح نشده است و اين نوشته مي تواند جزو اولين گام ها در بررسي برخي روايت هاي اين نسخه باشد. منابع مورد مراجعه ما در اين سنجش، علاوه بر نسخه 801 ه.ق، دفتر دگرساني ها -برگرفته از پنجاه نسخه خطي سده نهم- و همچنين تصحيحات معتبر ديوان حافظ است.

With the discovery, introduction, and the publishing of the pictorial edition of 801 AH, belonging to Nour Library of Othmani Istanbul, which is currently the oldest known version of Hafez Divan, it is necessary to have a critical look at the records of this version compared to the existing ones. As a result of the discovery of this version, new issues in the field of the narratives of the copies have emerged. For example, if earlier, in some cases, editors rejected the recording of a copy due to its lateness, now the later recordings, thanks to the 801 AH version, are replaced the former recording. Formerly, the copy of Aya Sofia dated 813 AH and the copy of Khalkhali dated 827 AH were particularly regarded as the top versions among the valid editions of Hafez due to their oldness, significance and archology and the main disagreements of scholars working on Hafez’s divan about the superior recording were based on the narratives of these two versions. As far as we know, 801 AH version has not been edited critically. This paper could be among the first steps in the examination of some of the narratives of this version. The main sources of this study, beside the 801 AH version is the Degarsaniha notebook- extracted from fifty hand-written manuscripts belonging to the 9th century and the valid editions of Hafez Divan.