ارزيابي كارآيي مدل MPSIAC براي برآورد رسوب حوزه آبخيز زريبار

يكي از مشكلات مهار فرسايش حوزه هاي آبخيز، كمبود داده هاي آماري براي برآورد دقيق ميزان فرسايش و رسوب است. برآورد رسوب با استفاده از مدل هاي تجربي به دليل سهولت استفاده امري رايج مي باشد كه تا حدودي كمبود داده هاي آماري را برطرف نموده است، اما دقت مدل هاي تجربي بستگي به شرايط و وضعيت محل موردبررسي دارد. هدف از اين پژوهش بررسي كارايي مدل MPSIAC در حوزه آبخيز زريبار و تعيين ميزان فرسايش در اين حوضه بود. بدين منظور تعدادي بند رسوب‌گير كه حداقل yr 10 از احداث آن‌ها سپري‌شده بود، انتخاب شدند. با اندازه‌گيري صحرايي، عمق و سطح مخزن رسوبات در پشت سازه ها، مشخص شد. با تهيه نقشه توپوگرافي مخزن در محيط نرم‌افزار SURFER، حجم رسوبات محاسبه شد. داده‌هاي ثبت‌شده با مقدار رسوب برآورد شده واحد هيدرولوژيكي بالادست بند رسوب‌گير كه با استفاده از مدل MPSIAC به‌دست‌آمد، مقايسه شد. بر اساس نتايج اندازه گيري مخازن، متوسط رسوب‌دهي 10 واحد هيدرولوژيكي منتخب، برابر 0.38، حداقل رسوب 0.03 و حداكثر رسوب m^3/ha.yr 1.18 به دست آمد. مقدار رسوب برآورد شده به‌وسيله مدل نيز به‌طور متوسط 2.02، حداقل 0.61 و حداكثر m^3/ha.yr 2.96 محاسبه شد. نتايج آناليز هر دو روش با استفاده از آزمون t جفتي نشان داد كه اختلاف بين ميانگين ها براي مقادير رسوب‌دهي برآورد شده با استفاده از مدل با مقادير اندازه گيري شده در سطح 5% معني دار نيست. كارايي و ميانگين نسبي مجذور مربعات خطا (RMSE) نشان داد كه مدل MPSIAC براي محل موردبررسي كارايي مناسبي نداشته و لازم است قبل از استفاده مورد واسنجي قرار گيرد.