بررسي جامعه شناختي ناپايداري تحولات دموكراتيك در ايران معاصر

Sociological study of the instability of democratic developments in contemporary Iran

اين پژوهش با هدف شناسايي علل ناپايداري تحولات دموكراتيك در ايران معاصرانجام شد. چهار موج گذار به دموكراسي در ايران عبارتند از: انقلاب مشروطيت، نهضت ملي شدن نفت، انقلاب اسلامي 57 و جنبش اصلاحات. اما در هر مقطع ما شاهد واقعه دموكراسي شكننده هستيم. جهت تبيين اين مسأله، صاحبنظران به طرح ديدگاههاي خود پرداخته اند. تئوري تلفيقي ساموئل هانتينگتون با تأكيد بر نقش قابليت رهبران به عنوان عامليت و تأثير ماهيت دولت، جامعه مدني و شرايط بين المللي به عنوان شرايط ساختاري در ايران معاصر، به عنوان تئوري راهنما در تحليل كيفي مطرح شده است. از روش تاريخي- تطبيقي با جبر بولي استفاده شده است. نتيجه تحليل كيفي اين پژوهش قدرت تبيين وجه ساختاري تئوري هانتينگتون را نشان مي دهد. هرچند كه قابليت رهبري و نفوذ و دخالت قدرت هاي بزرگي چون آمريكا، انگليس و روسيه در تاريخ معاصر اثرگذار بوده اند اما شرط كافي براي تحكيم دموكراسي نبوده اند. در تحليل نهايي، ضعف جامعه مدني و شكنندگي ماهيت دولت (پاتريمونيالي، رانتير و ايدئولوژيك) به عنوان شرط لازم و كافي واقعه دموكراسي شكننده در ايران معاصر مطرح است.

This study aimed to identify the causes of instability of democratic developments in contemporary Iran. The four waves of transition to democracy in Iran are: the Constitutional Revolution, the Oil Nationalization Movement, the Islamic Revolution 57, and the Reform Movement. But at every turn we are witnessing a fragile democracy. To explain this issue, experts have proposed their views. Samuel Huntington's integrated theory has been proposed as a guiding theory in qualitative analysis by emphasizing the role of leadership ability as a Agency an‎d the influence of the nature of government, civil society and international conditions as structural conditions in contemporary Iran has been proposed as a guiding theory in qualitative analysis. The historical-comparative method with Boolean algebra has been used. The result of the qualitative analysis of this research shows the power of explaining the structural aspect of Huntington's theory. Although the ability to lead and influence the great powers such as the United States, Britain and Russia have been influential in contemporary history, But they have not been a sufficient condition for the consolidation of democracy. In the final analysis, the weakness of civil society and the fragility of the nature of the state (patrimonial, rentier and ideological) are considered as a necessary and sufficient condition for the event of fragile democracy in contemporary Iran.