از كربلا تا گوادالوپ: مقايسۀ الگوي پياده‌روي‌هاي زيارتي در دوران همه‌گيري كرونا

همه‌گيري كرونا بسياري از حوزه‌هاي اجتماعي از جمله دين را به چالش كشيد. در اين ميان، زيارت‌ها و زيارتگاه‌ها نيز چالشي مهم را در دوران همه‌گيري كرونا تجربه كردند. در اين پژوهش به نحوۀ مواجهۀ چهار آيين زيارتيِ پياده در جهانِ مسيحي و مسلمان پرداخته شد تا به ‌نوعي مواجهۀ دين‌داران و اشتياق آنها به زيارت در دورۀ بحران زيستي مورد مطالعه قرار گيرد. گوادالوپ[1] در مكزيك، فاطيما[2] در پرتغال، كامينو دِ سانتياگو[3] در اسپانيا، و پياده‌روي اربعين در عراق، چهار آيين پياده‌روي مورد مطالعه را تشكيل داده‌اند. روش پژوهش، روش اسنادي به كمك گردآوري اطلاعات از برگزاري آيين‌هاي پياده‌روي مورد مطالعه در دوران همه‌گيري كرونا است. اين اطلاعات از پايگاه‌هاي اطلاعاتي و خبري گردآوري شده‌اند و پس از طبقه‌بندي، مورد مقوله‌بندي و تفسير كيفي قرار گرفته‌اند. نتايج پژوهش نشان داد كه هيچ‌يك از چهار آيين مورد بررسي، در دوران همه‌گيري كرونا، كاملاً تعطيل نشده، اما با محدوديت‌هايي مواجه بوده‌اند. اين محدوديت‌ها در مورد اربعين در كمترين حد بود. اما سه زيارت ديگر به‌ويژه فاطيما و گوادالوپ با كمترين ميزان زائر با استفاده از ظرفيت‌هاي زيارتِ مجازي و آنلاين برگزار شده است. در سه آيين پياده‌روي مسيحي، دولت‌ها و مقامات بهداشتي در كنار مقامات كليسا، به طور كامل، محدوديت‌هاي سختي را براي حضور زائران اعمال كردند. اما در مورد پياده‌روي اربعين، هرچند همراهي و همكاري مناسب بين مرجعيت تشيع در ايران و عراق با نظرات مسئولان بهداشت و درمان وجود داشت، اما زائران در سطحي وسيع و به دليل باورِ به عدم بيماريِ زائرِ اربعين، دستورالعمل‌ها و نكات بهداشتي را نقض كرده‌اند.