تحليل قدرت و موقعيت شهرها در شبكه شهري كشور مبتني بر حمل و نقل زميني

قدرت و موقعيت شهرها به عوامل مختلفي وابسته است. ادبيات حاضر بيان مي‌كند كه سرنوشت شهرها و ساكنان آن‌ها به قدرت و موقعيت حاصل از جريان‌هاي مختلف مخصوصا جريان‌هاي بين‌المللي بين شهرها وابسته است. براي تحليل شبكه شهري حاصل از قدرت، شيوه دو مرحله‌اي بكار برده شده است. ابتدا شاخص‌هاي مركزيت شامل واگرايي، همگرايي، همجواري و همپيوندي كه از شاخص‌هاي تحليل قدرت و موقعيت شهرهاي جهاني و تعيين شبكه شهري جهاني است استفاده شده است. اين شاخص‌ها بيان كننده قدرت شهرها بر اساس پيوندهاي ارسالي و دريافتي توسط يك شهر هستند. در مرحله بعد براي تعيين موقعيت و پوزيشن شهرها بر مبناي حمل و نقل زميني و شبكه شهري منتج از آن، از الگوريتم REGE استفاده شده است. براي انجام تحليل شبكه شهري از داده‌هاي حمل‌و‌نقل زميني كليه متروپل‌ها و مراكز استان‌هاي كشور بعنوان يكي از جريان‌هاي مهم و اثرگذار بر شهرهاي كشور استفاده شده است. هدف اصلي مقاله، معرفي شبكه شهري كشور بر اساس قدرت و پرستيژ و تعيين خوشه‌ها و شهرهايي است كه نقش اصلي را در شبكه شهري حاصل از حمل و نقل زميني بازي مي‌كنند. لذا مقاله حاضر با اتكا به مباني نظري تحليل شبكه و متدولوژي تحليلي شاخص‌هاي فوق تهيه شده است. خروجي حاصل از اين تحليل، شبكه شهري تقريباَ كامل اما با تراكم‌هاي متفاوت است كه از حالت ستاره‌اي و متمركز دور است. در تحليل شاخص‌هاي چهارگانه شاخص همگرايي شهر تهران در رآس همگرايي قرار دارد ، سپس شهرهاي بندرعباس و اصفهان در سطح دوم و سوم همگرايي هستند. شاخص واگرايي در سطح اول و دوم به شهرهاي اصفهان و اهواز و رتبه سوم به تهران اختصاص دارد. شبكه حاصل يك خوشه مهم را با تركيب شهرهاي بندرعباس، اهواز و كرج نشان مي‌دهد.