برآورد انتشار گازهاي گلخانه‌اي حاصل از ترافيك شهري: مطالعه موردي شهر همدان

زمينه و هدف: حمل‌ونقل به‌عنوان يكي از بخش‌هاي مصرف‌كننده سوخت‌هاي فسيلي سهم عمده‌اي در انتشار گازهاي گلخانه‌اي از جمله CO2 و CH4 دارد كه به‌عنوان اصلي‌ترين عوامل گرمايش جهاني شناخته شده‌اند. از طرفي، ازدحام با كاهش سرعت و تكرار توقفحركت وسيله نقليه منجر به مصرف سوخت و صرف زمان سفر بيشتر و در نتيجه انتشار بيشتر گازهاي گلخانه‌اي مي‌گردد. از اين‌رو، هدف از اين پژوهش معرفي شاخص ازدحام جهت تخمين انتشار گازهاي گلخانه‌اي در معابر شهري است. روش بررسي: ابتدا، وضعيت جريان ترافيك در خيابان‌هاي اصلي شهر همدان در طول مردادماه 1398 به‌صورت پيوسته و در 8 بازه زماني 8 صبح تا 12 شب پايش و نقشه ميانگين ازدحام تهيه شد. سپس، مساحت و ضريب وزني هر معبر براساس مدل تخصيص ترافيك به‌دست ‌آمد و براساس سهم انتشار CO2 و CH4 در بخش حمل‌ونقل شهر همدان حاصل از ترازنامه انرژي، سرانه توليد و ميزان انتشار سالانه CO2 و CH4 در هر معبر برآورد شد. يافته‌ها: براساس نتايج، ميزان انتشار CO2 و CH4 از بخش حمل‌ونقل به‌ترتيب CO2 ton 776000 و CH4 ton 396 است. بزرگراه امام خميني (CO2 ton 29166) به دليل سرعت و عرض معبر بيشتر و خيابان ميرزاده عشقي (CO2 ton 24453) به دليل وضعيت توقفحركت خودروها توليدكننده بيشترين مقدار كربن هستند. نتيجه‌گيري: تطابق شاخص ازدحام با مدل تخصيص ترافيك مي‌تواند جهت برآورد ميزان آلودگي‌هاي ترافيك شهري مورد استفاده قرار گيرد و به دليل نرخ رشد بالاي گازهاي CO2 و CH4، مديريت و كاهش انتشار گازها و افزايش فضاي سبز جهت ترسيب كربن ضرورت دارد.