كتاب تعاملي كودك در ايران، مروري بر وضعيت موجود و چالش‌هاي توليد

زمينه و هدف: ارتباط مخاطب با رسانه‌هاي ديجيتال دوسويه و تعاملي است. نشر كتاب در قالب‌هاي غير چاپي و ديجيتالي، اين ويژگي را در كتاب نيز ايجاد كرده است. پژوهش حاضر در صدد است با بررسي كتاب‌هاي تعاملي كودك توليد شده در ايران و ارزيابي ديدگاه‌هاي توليدكنندگان اين گونه از كتاب، چالش‌هاي توليد كتاب تعاملي كودك را در ايران شناسايي كند. روش: اين پژوهش با رويكرد كيفي و در سه بخش انجام شده است. ويژگي‌هاي كتاب‌هاي تعاملي توليد شده در ايران براساس يك سياهه وارسي ارزيابي و در سه بخش ويژگي‌هاي توليدكننده، ويژگي‌هاي چندرسانه‌اي و ويژگي‌هاي تعاملي توصيف شدند. مصاحبه‌هاي توليدكنندگان كتاب‌هاي تعاملي از نشريات عمومي ادبيات كودك استخراج و مضامين مرتبط با چالش‌هاي توليد شناسايي شد. مطالعه تجربه توليدكنندگان كتاب تعاملي با روش پديدارشناسي جهت شناسايي چالش‌هاي توليد انجام شد. يافته‌ها: با شروع دهه نود شمسي، ناشران دولتي و خصوصي و استديوهاي بازي‌سازي توليد محدود كتاب تعاملي الكترونيكي كودك را در ايران، آغاز كردند. توليد گسترده كتاب تعاملي به دليل مواردي چون: ضعف در قوانين حق مؤلف، نگراني مؤلف از خلق مشترك، كمبود نيروي متخصص در حوزه توليد محتواي چندرسانه‌اي و روايت تعاملي، محدوديت‌هاي مالي ناشران و شكست محتواي توليد شده در رقابت با محصولات مشابه غيرايراني با مشكلاتي مواجه است. نبود مباني نظري غني در حوزه خواندن ديجيتال و زيرساخت‌هاي فني براي پشتيباني از اين محصولات از ديگر چالش‌هاي توليد هستند.نتيجه‌گيري: مخاطب‌شناسي مستمر از مسائلي است كه توليدكنندگان كتاب تعاملي نسبت به آن توجه كمتري نشان داده‌اند. در توليد يك داستان تعاملي خوب توجه به روايت تعاملي و ويژگي‌هاي چندرسانه‌اي ضروري است. در كتاب‌هاي مورد بررسي بسياري از ويژگي‌هاي روايت تعاملي مانند خلق مشترك، نوشتن برخط و ارتباط مخاطبان با هم مورد توجه نبود و ويژگي‌هاي چندرسانه‌اي نيز در بسياري موارد سبب قطع پيوستگي در خواندن مي شود.