توقيفي يا اجتهادي بودن «رسم الخط قرآن كريم» در بوته نقد

اين پژوهش پس از مطالعه آراء قائلين به رسم‌المصحف و رسم‌الاملاء و بررسي چگونگي مواجهه ايندو نظر با يكديگر، با روشي توصيفي تحليلي و با هدف كشف مباني و معيارهاي آراء مطرح شده پيرامون توقيفي بودن و اجتهادي بودن رسم‌الخط قرآني به نگارش در آمده است. اهميت رسم و ضبط قرآن از طرفي و بررسي و نقد ادله قائلين به توقيفي يا اجتهادي بودن رسم‌المصحف، موجب اين سؤال شد كه دو گروه مورد بحث با كدام مباني و ادله‌ به بيان ديدگاه مي‌پردازند؟ و نظر برگزيده كدام است؟اعتقاد به توقيفي يا اجتهادي بودن رسم‌المصحف قرآن يكي از مسائل مهم در حوزه مطالعات علوم قرآني است. قائلين به توقيفي بودن رسم‌المصحف، هرگونه تغييري در نحوۀ نگارش مصاحف قرآني را غير مجاز و به مثابه تحريف در الفاظ قرآن مي‌دانند و براي اين منظور به بيان ادلّه‌ استناد مي‌جويند. در مقابل، نظريه اجتهادي بودن رسم‌الخط قرآني مطرح است كه به منظور تسهيل در امر قرائت غير عرب ‌زبان‌ها و به ويژه براي نوآموزان، تغيير در رسم‌المصحف را جايز مي‌دانند و نگارش قرآن براساس رسم قياسي (رسم‌الاملاء) را پيشنهاد مي‌كنند. بررسي مباني نظري و نقد و تحليل ادله مطرح شده بيانگر عدم حجيت توقيفي بودن رسم مصحف و جواز تبعيت از قياس در نگارش قرآن است كه ضمن تحليل تفاوت‌هاي موجود در رسم المصحف و رسم الاملاي متداول و تبيين نقاط ضعف و قوّت هريك از آنها، رسم قياسي را قول راجح مي‌داند.