ارزيابي پايداري زيست محيطي گردشگري شهري (نمونه موردي: شهر رشت)

Environmental sustainability assessment of urban tourism (Case study: Rasht city)

امروزه پايداري به يكي از مهمترين مباحث در بخش گردشگري شهري تبديل شده است زيرا رشد و توسعه گردشگري شهري به دليل پذيرش حجم انبوهي از گردشگران داراي پيامدهاي مثبت و منفي متعددي برفضاي بوم شناختي منطقه است. از اين رو با ارزيابي وضعيت پايداري گردشگري مي توان به برنامه ريزي و اتخاذ تمهيدات لازم جهت گسترش پيامدهاي مثبت و كاهش اثرات منفي پرداخت. شهر رشت به دليل موقعيت طبيعي خود و دارا بودن جاذبه هاي فرهنگي و انسان ساخت به عنوان يكي از مقاصد گردشگري، سالانه پذيراي گردشگران بسياري است. هدف اين پژوهش سنجش پايداري زيست محيطي گردشگري شهري رشت با توجه به ظرفيت زيستي منطقه و پاسخ به اين سوال كه آيا ظرفيت زيستي منطقه متناسب با ميزان مصرف منابع توسط گردشگران است يا خير؟ مي باشد. اين پژوهش بر پايه روش توصيفي-تحليلي و استفاده از روش جاي پاي اكولوژيك است. جامعه آماري پژوهش تعداد گردشگران شهر رشت در نظر گرفته شد از اين رو 384 پرسشنامه بر اساس مدل كوكران از طريق دو روش نمونه گيري منظم و اتفاقي بين گردشگران جهت دستيابي به داده هاي اوليه توزيع گرديد. با توجه به نتايج محاسبات جاي پاي اكولوژيك گردشگري شهر رشت معادل 907177 هكتار و ظرفيت زيستي منطقه معادل 662871 هكتار مي باشد. بنابراين مي توان نبود تناسب ميان منابع موجود و ميزان مصرف و به تبع آن ناپايداري زيست محيطي منطقه را كه موجب ايجاد فشار بر فضاي بوم شناختي مي گردد، مشاهده نمود. در نتيجه برنامه ريزي جهت دستيابي به پايداري امري ضروري محسوب مي گردد.

Nowadays, sustainability has become one of the most important issues in urban tourism since the growth and development of urban tourism due to the adoption of a massive volume of tourists has many positive and negative consequences in the ecological environment of the region. Hence, by assessing tourism sustainability, it is possible to plan and adopt necessary decisions to expand positive outcomes and reduce negative effects. The Rasht city welcomes many tourists due to its natural location and its cultural and man-made attractions. The purpose of this research is to measure the environmental sustainability of urban tourism in Rasht considering the region's biological capacity and answering the question that whether the biological capacity of the area is proportional to the amount of resources consumed by tourists or not? The research is based on the descriptive-analytical method and used ecological footprint model. Number of tourist in the study area has been considered as the statistical society in this study. Therefore, 384 questionnaires were distributed according to the Cochran model through two regular and random sampling methods to reach the preliminary data. According to the results, the ecological footprint is 907177 hectares and the biological capacity of the area is 662871 hectares. Thus, the lack of proportionality between the available resources and the amount of consumption and, consequently, the environmental instability of the regional can be observed which causes pressure on the ecological environment. As a result, it seems that planning to achieve sustainability is an essential issue in the study area.