پديد آورندگان :
قاسمي، دانيال دانشگاه زنجان - گروه گياه پزشكي، زنجان , دولتي، لطفعلي دانشگاه زنجان - گروه گياه پزشكي، زنجان , شكاري، فريد دانشگاه زنجان - گروه زارعت و اصلاح نباتات، زنجان
كليدواژه :
اجزاي عملكرد , پيش تيمار , ساليسيليك اسيد , عملكرد , كانولا
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: دانه هاي روغني بخش مهمي از توليد محصولات كشاورزي را شامل مي شوند كه علاوه بر مصارف صنعتي از لحاظ تغذيه اي نيز اهميت بسزايي دارند. در ميان برنامه هاي كاربردي متعدد، استفاده از روغن هاي گياهي به غير از آشپزي در ساخت محصولات آرايشي و بهداشتي، پلاستيك، روان كننده ها و عايق براي صنعت برق و سوخت هاي زيستي (در جهت كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي)، از اهميت ويژه اي برخوردار بوده است. كلزا يكي از مهمترين دانه هاي روغني است كه مقام سوم را پس از سويا و نخل هاي روغني را به خود اختصاص داده است. روغن كلزا داراي كمتر از 2 درصد اروسيك اسيد و سطح پايين اسيد هاي چرب اشباع مي باشد كه به سطح كلسترول در خون كمك مي كند. اين پژوهش به منظور بررسي اثر پرايمينگ بذرهاي كلزا با ساليسيليك اسيد در عملكرد و اجزاي عملكرد در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زنجان انجام گرديد.
مواد و روش ها: اين پژوهش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 4 تيمار در سال زراعي 94-1393 انجام گرديد. تيمارهاي اين پژوهش شامل غلظت هاي شاهد (فقط آب مقطر)، 50، 75 و 100 ميكرومولار ساليسيليك اسيد بود. بذرها به مدت 12 ساعت در محلول ساليسيليك اسيد خيسانده شدند، سپس بذرها از محلول خارج و براي بازگرداندن به حالت اوليه قبل از تيمار با ساليسيليك اسيد مورد هوادهي قرار گرفتند. بذرها براي كشت به مزرعه تحقيقاتي انتقال و سپس در چهار كرت به تعداد تيمار هاي پژوهش و در پنج تكرار كاشته شدند. همچنين، براي حذف اثر حاشيه و ارزيابي صفات به طور تصادفي 7 بوته در رديف وسط هر كرت علامت گذاري گرديد. به منظور اندازه گيري صفات، 15 روز پس از رسيدن فيزيولوژيكي كلزا صفات مربوطه اندازه گيري و ارزيابي گرديدند.
يافته ها: نتايج پژوهش نشان داد كه پرايم كردن بذرها با ساليسيليك اسيد موجب بروز اختلاف معني داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد و صفات وابسته گرديد. به طوري كه تيمارهاي 75،50 و 100 ميكرومولار ساليسيليك اسيد باعث افزايش معني دار تعداد ساقه فرعي، تعداد غلاف پر در بوته، طول اندام هوايي و وزن خشك آن، طول غلاف و تعداد دانه در غلاف، وزن دانه در ساقه هاي اصلي و فرعي، وزن كل دانه در بوته و وزن خشك ريشه نسبت به تيمار شاهد گرديدند. در مقابل، اثر معني داري در پرايم بذر با ساليسيليك اسيد روي تعداد غلاف خالي و وزن هزار دانه كلزا مشاهده نگرديد.
نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد كه پرايمينگ بذر با ساليسيليك اسيد مي تواند باعت افزايش در اجزاي عملكرد و عملكرد كلزا گردد كه ناشي از اثر ساليسيليك اسيد بر روي تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف مي باشد. همچنين از يك سو ارتفاع بوته و از سوي ديگر تعداد شاخه فرعي در بوته با كاربرد ساليسيليك اسيد افزايش پيدا كرد. افزايش در طول اندام هوايي ضمن اين كه فضاي بيشتري براي توسعه اندام هاي زايشي مي دهد، امكان افزايش شاخص سطح برگ و احتمال كربنگيري بيشتر را نيز بوجود مي آورد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Oilseeds are an important part of agricultural products which are important for nutrition, in addition to industrial applications. Plant oils are used to cooking, manufacture of cosmetics, plastics, lubricants, and insulators for the electricity and as biofuels (to reduce greenhouse effect). Rapeseed is one of the most important oilseeds that ranks third after soybeans and oil palms. Rapeseed oil contains less than 2% erosic acid and low saturated fatty acid levels, which help to reduce blood cholesterol levels. This research was carried out to investigate the effect of priming of rapeseed with salicylic acid on yield and yield components the research farm at the University of Zanjan.
Materials and Methods: This research was carried out as a randomized complete block design with four treatments during growing seasons 2014-2015. Treatments in the research included a control (just distilled water), 50, 75 and 100 μM salicylic acid concentrations. The seeds were soaked for 12 hours in salicylic acid solution, then, seeds exposed to airflow and air-dried to return original state before treatment with salicylic acid. After seed treatment with salicylic acid at the pre-mentioned concentrations, the seeds were then sown in four plots in five replications. To remove the marginal effect and evaluate the factors, the 7 plants in the middle row of each plot were randomly marked. The relevant traits measured 15 days after the physiological maturity of rapeseed.
Results: The results indicated that seed priming with salicylic acid caused a significant difference in yield, yield components and dependent traits. Salicylic acid treatments significantly increased the number of stems, pods, length and dry weight the plant, length of the pods and number of seeds in each pod, the seeds weight in main and secondary stems, total weight of seeds and dry weight of roots compared to control. In contrast, no significant effect was observed on the empty pods and 1000- seeds weight.
Conclusion: The results of this research showed that seed priming with salicylic acid can increase yield and yield components of rapeseed plants. This is due to the effect of salicylic acid on the number of pods in plants and the number of seeds in pods. Also, plant height and the secondary stems in plants increased with salicylic acid application. In addition, height increase, resulted in more development of reproductive organs, also allowed for an increase of leaf area index and greater carbon absorption potential in plants.
