نقش ژئوپليتيك جريانات فكري خاص خاورميانه در امنيت منطقه اي

The Geopolitical Role of Specific Intellectual Currents in the Middle East in Regional Security

سابقه‌ي گروهاي سياسي و احزاب سياسي در جهان اسلام، به‌خصوص در منطقه‌ي خاورميانه، ريشه در انديشه‌هاي اسلامي و تعلقات اين انديشه‌ها در چند صدسال اخير دارد به‌طوري‌كه پس از دوره‌ي عثماني شاهد تبديل اين انديشه‌ها و دگرگوني‌شان در قالـب احـزاب و گروه‌هـاي سياسي هستيم. مهم‌ترين بخش تحولات خاورميانه در جهان اسلام رخ مي‌دهد، جهان اسلام در عمل مناطقي از شـمال افريقـا تـا خاورميانـه و آسياي مركزي را شامل مي‌شود كه كشورهاي اسلامي هستند، كشورهاي اسلامي موجود در منطقه در قبل از قرارداد سايكس-پيكو و پايان جنـگ جهـاني اول در 1918 تـا قرارداد لوزان در 1921، عملاً بخشي جدانايي‌پذير از امپراتوري عثماني بودند. وليكن بـا ورود انديشـه‌هاي ناسيوناليسـتي و مفـاهيم جديـد ازجمله دولت-ملت، كشور، حزب و... به جهان اسلام روندي جديد در تكامل فكري مسلمانان شكل گرفت. روشنفكران اسلامي و گروه‌هاي فكري ناسيوناليستي موجود در خاورميانه بااينكه شكل‌گيري‌شان از هـر دو نظـر عقيـدتي و سازمان‌دهي وابسته به غرب بود وليكن باعث شد براي اولين بار جهان غرب متوجه شود كه جهان اسلام چيزي فراتـر از امپراتوري عثمـاني است. در ادامه شكل‌گيري اخوان المسلمين در مصر و گروه‌هاي اسلامي در تركيه، عربستان و ايران نشان داد كه جهان اسلام در حال دگرگوني است. ازاين‌روي در اين مقاله سعي شده با تبيين از تكامل ساختاري و كاركردي جريانات فكري و سياسي آسيب‌شناسي در قالب يك مدل مفهومي صورت پذيرفته و در ادامه تصويري از عملكرد ژئوپليتيك اين احزاب و جريانات فكري در آينده امنيـت منطقـه‌اي ارائـه شود.

The history of political groups and political parties in the Islamic world, especially in the Middle East, is rooted in Islamic thought and its affiliations over the past few hundred years, so that after the Ottoman period we see these ideas and their transformation into political parties and groups. The most important part of the developments in the Middle East takes place in the Islamic world. From 1918 to the Treaty of Lausanne in 1921, they were practically an integral part of the Ottoman Empire. However, with the arrival of nationalist ideas and serious concepts, including the nation-state, the country, the party, etc., a new trend in the intellectual development of Muslims was formed. Islamic intellectuals and nationalism intellectuals and groups in the Middle East While the formation of both ideology and organization was affiliated to the West, However, these events for the first time made the Western world realize that the Islamic world is something beyond the Ottoman Empire. The formation of the Muslim Brotherhood in Egypt and Islamic groups in Turkey, Saudi Arabia and Iran showed that the Islamic world in the Middle East is changing. Therefore, in this article, with a descriptive-analytical and quasi-Delphi approach, it is explained the structural and functional evolution of the intellectual and political currents of the region and pathology in the form of a conceptual model.