تحليل فرصتها و چالش‌هاي ژئوپليتيك ايران بر گردشگري مذهبي (مطالعه موردي: شهر مشهد)

An Analysis of Iran's Geopolitical Opportunities and Challenges on Religious Tourism (Case Study: Mashhad City)

گردشگري مذهبي نمادي از هويت ديني جوامع است كه باعث گسترش تعاملات فرهنگي و ديني ميان جوامع ميزبان و گردشگران در سطوح ملي، منطقه‌اي و جهاني مي‌شود. موقعيت ژئوپليتيكي مناطق شيعي، يكي از عوامل مهم تعيين ارزش امنيتي اين مناطق در سطوح ملي و فراملي است. اين مناطق از گذشته تاكنون، كانون بحرانها و منشأ چالشها و فرصت‌هاي فراوان بوده‌اند. خراسان و شهر مشهد به عنوان مكاني كه بارگاه مقدس امام رضا(ع) در آنجا قرار دارد، از مهم‌ترين مناطق شيعه‌نشين در دنيا محسوب مي‌شود. اين منطقه، علاوه بر برخورداري از اهميت مضاعف ژئوپليتيكي، از لحاظ گردشگري هم اهميت داشته و مي‌تواند نقش بسزايي در توسعه گردشگري كشور و ايجاد فرصتهاي نوين به خود اختصاص دهد. خراسان، در طول تاريخ پرفراز و نشيب شيعه، آبستن چالش‌ها و فرصت‌هاي بسياري در گستره ايران بوده است. اما امروزه آنچه اهميت فوق‌العاده‌اي يافته، جايگاه خراسان و به ويژه شهر مشهد در توسعه گردشگري مذهبي به عنوان يك منطقه ژئوپليتيك شيعهنشين در خاورميانه است. با توجه به قرارگيري ايران در محل اتصال سه قاره كهن و موقعيت مركزي مشهد در ژئوپليتيك شيعه و مدل مركز- پيرامون، ميتوان به احياء مجدد جادههاي تاريخي- باستاني ابريشم و ادويه كه اروپا را از طريق ايران به آسياي مركزي، شبهقاره و چين متصل ميكند، اقدام كرد كه سبب توسعه گردشگري و به ويژه گردشگري مذهبي در ايران مي‌شود. روش تحقيق مقاله حاضر توصيفي- تحليلي است كه دادههاي آن با استفاده از منابع كتابخانه‌اي گردآوري شده است.

Religious tourism is a symbol of the religious identity of communities that promotes cultural and religious interactions between host communities and tourists at national, regional, and global levels. The geopolitical position of Shiite regions is one of the important determinants of the security value of these areas at national and transnational levels. These areas have long been the focus of crises and the source of many challenges and opportunities. Khorasan and the city of Mashhad, where the holy shrine of Imam Reza (AS) is located, are among the most important Shiite areas in the world. In addition to its geopolitical importance, this region is also important in terms of tourism and can play a significant role in the development of tourism and the creation of new opportunities. Khorasan, during the Shiite ups and downs of history, has been endowed with many challenges and opportunities throughout Iran. But what is of paramount importance today is the position of Khorasan, and especially Mashhad, in the development of religious tourism as a Shiite geopolitical region in the Middle East. Given Iran's location at the junction of the three ancient continents and the central position of Mashhad in the Shiite geopolitics and the center-around model, it is possible to revive the historic-ancient silk and spice roads that Europe via Iran to Central Asia, pseudo- Connecting the continent and China, it has promoted tourism, especially religious tourism in Iran. The research method of this paper is descriptive-analytical whose data are collected using library resources.