پديد آورندگان :
سهرابي، هادي دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي، كرج , جورغلامي، مقداد دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل، كرج , جعفري، محمد دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه احياي مناطق خشك و كوهستاني، كرج
كليدواژه :
جرم مخصوص ظاهري , چوب كشي زميني , زي‌تودۀ كرم خاكي , شدت ترافيك , شيب مسير چوب كشي
چكيده فارسي :
تراكم خاك به‌علت استفاده از ماشين‌آلات سنگين براي برداشت چوب و بي‌توجهي به شرايط خاك در عمليات چوبكشي، مشكلي گسترده در برداشت چوب از جنگل است. در تحقيق حاضر، فرايند بازيابي مشخصه‌هاي خاك مسيرهاي چوبكشي بعد از عمليات چوبكشي در جنگل خيرود بررسي شد. چهار مسير چوبكشي با سنين مختلف (3، 10، 20 و 25 سال) با سه تكرار در جنگل انتخاب و در هر يك از آنها سه طبقۀ شدت ترافيك و سه كلاسۀ شيب مشخص شد و نمونه‌گيري در محل رد چرخ‌ها در عمق‌هاي 10-0 و 20-10 سانتي‌متري خاك انجام گرفت. يافته‌ها حاكي از آن است كه 25 سال پس از عمليات چوبكشي جرم مخصوص ظاهري، مقاومت به نفوذ و تخلخل ريز، 4/8، 4/27 و 44/50 درصد بيشتر و تخلخل كل، تخلخل درشت و رطوبت خاك به‌ترتيب 96/1، 1/17 و 58/4 درصد كمتر از منطقۀ دست‌نخورده بود. با گذشت 25 سال از عمليات چوبكشي، مقادير واكنش (pH)، هدايت الكتريكي، كربن، نيتروژن كل، فسفر، پتاسيم، كلسيم و منيزيم قابل جذب در خاك، تعداد و زي‌تودۀ كرم‌هاي خاكي كمتر و نسبت كربن به نيتروژن بيشتر از منطقۀ دست‌نخورده بود. شدت ترافيك زياد (H3) و كلاسۀ شيب 30-20 درصد (C3) در مسير چوبكشي سه‌ساله بيشترين اثر را بر مشخصه‌هاي خاك داشت كه از تغييرات بيشتر و طولاني شدن بازيابي مشخصه‌هاي خاك در اين موقعيت‌ها نشان دارد. نتايج اين مطالعه مشخص مي‌كند كه بازيابي مشخصه‌هاي شيميايي طولاني‌تر از مشخصه‌هاي زيستي و فيزيكي است، به‌طوري كه بازيابي كامل اين مشخصه‌ها به زماني بيش از 25 سال نياز دارد.
چكيده لاتين :
Soil compaction is a widespread problem in forestry due to the use of heavy machinery for timber harvesting and the lack of attention to soil conditions in harvesting operations. Therefore, the present study was conducted to investigate the natural recovery process of compacted soil properties after skidding operations in Kheyrud forest. Four abandoned skid trails with different ages (3, 10, 20 and 25 years) were selected with three replications at the forest area. In each of them, three traffic intensity classes and three slope classes were specified and sampling were done at the wheel track at depths of 0-10 and 10-20 cm of soil. The results showed that 20 years after the skidding operations, bulk density, penetration resistance and microporosity were 8.4%, 27.4% and 50.44% greater and TP, MP and SM were 1.96%, 17.1% and 4.58% lower than the undisturbed area, respectively. 20 years after skidding operation, the values of pH, EC, C, N, Available P, K, Ca, and Mg, earthworm density and biomass were lower than the undisturbed area, respectively, and value of C/N ratio was higher than the undisturbed area. High traffic intensity (H3) and slope classes of 20 - 30% (C3) in the 3-year skid trail had the greatest impact on soil properties, that indicating greater changes and longer recovery of soil properties in these treatments. The consequence of this study indicated that recovery of soil chemical properties is longer than biological and physical properties, so that complete recovery of these properties takes more than 25 years.
