پديد آورندگان :
احساني آملي، بهروز دانشگاه آزاد اسلامي واحد چالوس، چالوس , نبي پور، عليرضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور، آمل , احمدي، توفيق دانشگاه آزاد اسلامي واحد چالوس، چالوس , موسوي، امير عباس دانشگاه آزاد اسلامي واحد چالوس، چالوس
كليدواژه :
عملكرد , پرشدن دانه , تغذيه گياهي , محلولپاشي برگي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: محلولپاشي كودي روشي موثر جهت بهبود رشد و توان گياهان زراعي، از طريق جذب سريع و سرعت بخشيدن به انتقال عناصر جذب شده از برگ‌ها به اندام‌هاي مختلف، مي‌باشد. برنج (.Oryza sativa L)، پس از گندم، به عنوان مهم‌ترين محصول زراعي كشور به شمار رفته و جايگاه ويژه‌اي در سبد غذايي مردم دارد. افزايش توليد برنج نيازمند اصلاح و معرفي ارقام پرمحصول و اعمال مديريت‌هاي زراعي به‌ويژه تغذيه مناسب است. اين آزمايش به منظور بررسي تاثير محلولپاشي برگي كود مايع رويش نو حاوي عناصر NPK و ميكرو شامل بر، آهن، روي، مس و منيزيم بر عملكرد، اجزاي عملكرد و خصوصيات زراعي برنج، انجام گرديد.
مواد و روش: اين آزمايش در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار روي برنج رقم هاشمي در دو سال زراعي 1396 و 1397 اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل T0- شاهد (بدون مصرف كود)، T1- مصرف كود پايه (NPK)، T2- محلولپاشي با غلظت 2 در هزار كود رويش نو بدون مصرف كود پايه ، T3- محلولپاشي با غلظت 2 در هزار يكبار (در هفته اول پس از نشاكاري) به همراه كود پايه، T4- محلولپاشي دوبار با غلظت 2 در هزار به همراه كود پايه، T5- محلولپاشي سه‌بار با غلظت 2 در هزار به همراه كود پايه، T6- محلولپاشي چهاربار با غلظت 2 در هزار به همراه كود پايه، T7- محلولپاشي پنج‌بار با غلظت 2 در هزار به همراه كود پايه بودند. صفات اندازه‌گيري شده شامل طول خوشه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، سطح برگ پرچم، طول برگ پرچم، وزن تر و خشك بوته، تعداد دانه، درصد دانه پر، عملكرد، شاخص برداشت، ميزان كلروفيل كل، كلروفيل a، كلروفيل b، كاروتنوئيد، عدد SPAD، و شاخص رنگ برگ بودند.
يافته‌ها: اثر تيمارهاي كودي بر تمامي صفات مورد مطالعه به جز طول خوشه، وزن خشك و وزن تر بوته معني‌دار بود. استفاده از محلولپاشي باعث افزايش كلروفيل و تيره‌تر شدن رنگ برگ‌ها شد. در اين آزمايش كود پايه توانست ميزان SPAD را به مقدار حداقل لازم بحراني (37) برساند، اما محلولپاشي به همراه كود پايه باعث افزايش بيشتر مقدار SPAD (بالاتر از 40) گرديد. تمامي تيمارهاي محلولپاشي برگي تعداد دانه‌هاي پر را به صورت معني‌داري افزايش دادند. وزن هزاردانه نيز با محلولپاشي افزايش محسوسي پيدا كرد و از 25/1 گرم در شاهد بدون محلولپاشي تا 29/0 گرم در تيمار 2 بار محلولپاشي در حضور كود پايه افزايش يافت. در اين بررسي محلولپاشي برگي كود رويش نو تاثيرات مثبتي بر عملكرد دانه، درصد دانه پر، وزن هزاردانه، طول خوشه، ميزان كلروفيل برگ، شاخص برداشت و عملكرد بيولوژيك نشان داد. بهترين عملكرد دانه (4156/0 كيلوگرم در هكتار) در تركيب تيماري شامل دوبار (T4) محلولپاشي با غلظت 2 در هزار در حضور كود پايه به دست آمد.
نتيجه‌گيري: محلولپاشي كودي با افزايش فراهمي مواد غذايي و افزايش ميزان كلروفيل توانست رشد كلي گياه و ميزان عملكرد آن را افزايش دهد. نكته مهم اين آزمايش اثبات تاثير مثبت محلولپاشي برگي بر افزايش عملكرد در حضور كود پايه بود.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Foliar spray of fertilizers is an effective fertilizing method for enhancing growth in plants through fast absorption and speeding the transport of assimilates from leaves to the reproductive organs. Rice (Oryza sativa L.) after wheat is the most important crop in Iran and has a special place in people's food basket. Increasing rice production needs the development and release of high yielding cultivars and management of agricultural practices especially proper fertilizer application. This experiment was aimed to evaluate the effect of foliar spray of Rooyesh-No liquid fertilizer on yield, yield components and agronomic characteristics of rice cv 'Hashemi'.
Materials and methods: This experiment was carried out as a randomized complete block design with three replications using in 2017 and 2018. Fertilizer treatments included T0: control (No fertilizers applied), T1: application of base fertilizers: (NPK), T2: one-time foliar application of liquid fertilizer with no application of base fertilizers, T3, T4, T5, T6, T7 one, two, three, four and five times application of fertilizer +NPK, respectively. Measured parameters were panicle length, plant height, number of tillers, flag leaf area, length of flag leaf, plant dry plant weight, number of grains, percent of filled grains, yield, harvest index, total chlorophyll content, chlorophyll a and b content, carotene, SPAD value and leaf color.
Results: foliar spray of fertilizer had a significant effect on all of the studied traits except for panicle length, and plant dry weight. Foliar spray resulted in darker leaves which was attributed to increase in chlorophyll content. Although application of base fertilizer could provide critical SPAD value (37), but foliar spray increased the SPAD values to higher than 40. Foliar spray also increased the number of filled grains. Thousand grain weight was also higher with foliar spray and reached from 25.1g in T0 (no fertilizer treatment) to 29.0g in two times spray treatment (T4). In this experiment foliar spray had positive effects on grain yield, percent of filled grain, 1000 grain weight, SPAD number, leaf chlorophyll content, leaf color, harvest index and plant biomass. Highest grain yield (4156.0 kg/ha) and performance were observed with two-times foliar application of fertilizer (T4).
Conclusion: Foliar spray increased overall plant growth and grain yield through fast absorption of nutrients and increase of chlorophyll content. An important finding of this experiment was the confirmation of the positive effect of liquid fertilizers even in the presence of base fertilizers.
