هِندَباء

Chicory (“Kāsni”)

سابقه و هدف: هندباء يا كاسني يكي از گياهاني است كه طي قرون متمادي مورد توجه حكماي ايران و ديگر كشورها بوده، دارويي مفتّح انسدادها و مقوّي كبد، تسكين‌دهنده حرارت و تشنگي، و نيز كاهنده تيزي صفرا و التهاب معده است. تاكنون گونه‌هاي مختلف گياهي در منابع گوناگون به‌عنوان كاسني بيان شده‌اند، در حالي كه توصيف بيان‌شده از ظاهر اين گياهان در منابع مختلف يكسان نيست. هدف از اين مطالعه تطبيق خصوصيات ريخت‌شناختي و اثرات دارويي انواع مختلف كاسني در منابع طب سنتي و تعيين نام علمي آنها با استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده از ويژگي‌هاي مورفولوژيك و اثرات درماني آنها در مستندات رايج است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه ويژگي‌هاي مورفولوژي انواع گياهان منسوب به هندباء با اسامي علمي Cichorium endiva،Cichorium intybus ، Taraxacum officinale و Chondrilla juncea در منابع معتبر جديد گياهان دارويي بررسي شد و با ويژگي‌هاي گياه‌شناسي مطرح شده براي هندباء در منابع طب سنتي مقايسه شد. يافته‌ها: طي مطالعات صورت‌گرفته در منابع طب سنتي و تطبيق ويژگي‌هاي ظاهري با منابع جديد، كاسني بري معادل Cichorium intibus وكاسني بستاني معادل Cichorium endiva تعيين شد. گونه‌هاي ديگر شامل: Cichorium pumilum ، Taraxacum officinale و Chondrilla juncea تفاوت‌هايي واضح در ويژگي‌هاي گياهي با دو گونه اصلي مطرح‌شده به‌عنوان كاسني داشتند. نتيجه‌گيري: از آنجايي كه شناسايي ماهيت دقيق گياهان دارويي براي انجام پژوهش‌هاي علمي و نتايج حاصل از آن بسيار مهم است، در اين مقاله با مقايسه چندين گونه گياهي كه در منابع طب سنتي به‌عنوان كاسني بيان شده‌اند و مقايسه ويژگي‌هاي ظاهري آنها، گياه كاسني بري با نام علميCichorium intibus L. و گياه كاسني بستاني با نام علميCichorium endivia L ،كه در منابع از انواع كاسني يا هندباء بودند، تعيين شد. ساير گونه‌ها نمي‌توانند از منظر طب سنتي به‌عنوان كاسني يا هندبا در نظر گرفته شوند.

Background and Purpose: Chicory (Cichorium intybus L.), named “Kāsni” in Persian, has been used as a medicinal plant for hepatoprotective, thirst quenching, body heat reducing, bile reducing and activities by traditional Iranian scholars for many centuries. Although chicory is a common plant in traditional medicine, it is attributed to several plant species with different morphologies. Materials and Methods: Herein, plant species attributed to chicory in traditional manuscripts were studied and compared with new botanical references. They included Cichorium endivia, Cichorium intybus, Cichorium pumilum, Taraxacum officinale (syn: Taraxacum camphylodes) and Chondrilla juncea. In this survey, morphological features and therapeutic characteristics mentioned both in traditional and conventional medicine resources were reviewed. Results: The results of morphological assessments showed that Cichorium intybus and Cichorium endivia are Kāsni barri and Kāsni bostāni, respectively. Other species were different in terms of botanical features in comparison with two principal species. Conclusion: Due to the importance of accurate identification of medicinal plants for research purposes, we identified Cichorium intybus and Cichorium endiva as Kāsni barri and Kāsni bostāni respectively for the plant chicory among the species listed in Persian medicine references.