چرخه سياست‌گذاري، مديريت و اقتصاد نظام سلامت

The Cycle of Policy Making, Management and Economics of Health System

سلامت يكي از ارزش‌ها و نيازمندي‌هاي پايه‌اي رشد انسان بوده كه در مكاتب الهي و اسناد بين‌المللي بدان تاكيد شده است و دولت‌ها موظف هستند همه امكانات خود را در راستاي پاسخ‌دهي به نيازهاي سلامتي آحاد مختلف جامعه بسيج كرده و مراقبت‌هاي سلامت با كيفيت و قابل ‌­پرداخت را در همه سطوح خدمات بهداشتي، درماني و بازتواني براي تك­تك افراد كشور فراهم كنند كه توليت اين امر بر عهده نظام‌ سلامت قرار داده شده است (1) و نظام‌هاي سلامت تلاش كرده‌اند تا با برقراري سازوكارهاي مختلف، مسئوليت خود را در قبال تامين سلامت جوامع به درستي انجام دهند (2). رشته‌هاي مختلف علوم سلامت نيز در همين راستا و به عنوان بازوان اجرايي، آموزشي و تحقيقاتي نظام سلامت، سعي در ايفاي نقش خود دارند. در اين بين و به‌منظور هدفمندتركردن اقدامات انجام شده در نظام سلامت و ارتقاي هر چه بيشتر شاخص‌هاي سلامت كشور، توجه به حلقه‌هاي سياست‌گذاري، مديريت و اقتصاد سلامت كه در كنار هم تشكيل يك چرخه را مي‌دهند ضروري به‌نظر مي‌رسد. در ارتباط با حلقه اول، سياست‌گذاري فرآيندي پيچيده و چند بعدي است و عوامل متعددي بر آن تأثير گذار هستند. سياست‌گذاري در نظام‌­ سلامت به عنوان هسته مركزي و مغز متفكر نظام ‌سلامت در جهت تعيين راهبردهاي كلي نظام در مسائل مختلف مرتبط با سلامت است كه بايد مبتني بر شواهد و توسط متخصصان خبره انجام گيرد. به بيان بهتر و به دليل اهميت كالاي استراتژيك سلامت، انجام اين سياست‌گذاري نبايد با آزمون و خطا همراه باشد. چرخه سياست‌گذاري شامل شناسايي مشكل، تدوين سياست، اتخاذ سياست، اجراي سياست و ارزيابي سياست است (3). افراد سياست‌گذار بايد درك عميقي از مشكلات و دغدغه هاي واقعي سلامت مردم داشته و با ارزش‌ها و چارچوب‌هاي فرهنگي جامعه آشنا باشند، داراي تحصيلات مرتبط و تجربيات اجرايي-آموزشي مناسبي باشند، با ساير سازمان‌ها ارتباطات سازنده و اثربخش برقرار كرده و نظام ­سلامت را از حالت انفعال خارج كنند، قادر باشند به‌دور از هرگونه تعصب، از شواهد علمي و تجارب ارائه­ شده توسط سيستم‌هاي سلامت پيشرو استفاده كنند، از نظرات نخبگان جوان كشور استقبال كنند، نظام را براي رويارويي با بحران‌ها و شرايط اضطراري همچون بيماري كوويد-19 آماده كنند، توان پذيرش تصميمات اشتباه خود را داشته باشند و درصدد رفع آن‌ها برآيند تا در­ نهايت راهبري جامعي براي نظام داشته باشند، چشم‌انداز و برنامه استراتژيك مناسبي براي آن ترسيم كنند و عملكرد سيستم را از جهات گوناگون بهبود بخشند.

In any society, health systems should meet health needs of the population in various aspects. The health system should also move towards the system’s predetermined goals in order to establish an effective connection between different cycles of the system from policy-making to implementation by considering the fundamentals of economics.