مطالعة تطبيقي نمادها در قالي هاي ارمني باف و حجاري هاي ارمنيان در ايران

ارمنيان از گذشته هاي دور تا كنون، چه در زادگاه خود ارمنستان و چه در ايران، همواره علاقه اي فراوان به فرش بافي از خود نشان داده و آن را دنبال كرده اند. شباهت فرش هاي ارمني باف در ايران با ديگر نمونه هاي بافته شده در مناطق مختلف ايران بسيار زياد است. اين موضوع اين فرش ها را از فرش هاي بافته شده در ارمنستان متمايز مي كند و حكايت از اثرپذيري آن از فرهنگ ايراني دارد. با اين حال، نشانه ها و حس و حال و آيين بافنده در قالي نمايان است. در حجاري هاي كليساها و سنگ قبرها نيز، اين روح و نشانه هاي ديني به صورت شاخص تري وجود دارد. در اين مقاله، از روش پژوهش كتابخانه اي و شيوة توصيفي، تحليلي و مقايسه اي استفاده شده است. كوشيده ايم با بررسي تصاوير چهل فرش ارمني باف و بيش از صد نقش برجسته در گورهاي ارمني و كليساهاي ايران نمادهاي مشترك را ميان هر دو زمينة هنري شناسايي و وجوه افتراق آنها را در به كارگيري نمادها بررسي كنيم. آنچه روشن است اينكه با وجود اهميت نمادها و حضور روح ارمني در فرش هاي ارمني باف تأثير فرهنگ ايراني و بافته هاي مناطق هم جوار موجب شده تا بافندة ارمني، مگر در موارد معدود، در استفاده از نمادهاي خود محتاط تر عمل و در سبك و سياق طرح و نگاره، به شيوة فرش هاي ايراني عمل كند. در صورتي كه در گورها و كليساها، كه لزومي به رعايت جوانب احتياط نبوده، تعلقات ديني و اعتقادي صريح تر و روشن تر بيان شده است.