اثربخشي رفتار درماني شناختي بر انعطاف پذيري شناختي زندانيان

The Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy (CBT) on Prisoners Cognitive Flexibility

مقدمه: اجراي مداخلات روانشناختي در زندانيان به منظور بهبود سلامت روانشناختي آن­ها، يكي از اقدامات ضروري در سازمان زندان­ها و اقدامات تأميني و تربيتي كشور مي­باشد. در جهت اهميت اين موضوع، مطالعه حاضر با هدف بررسي تاثير رفتار درماني شناختي بر انعطاف­ پذيري شناختي در زندانيان انجام شد. روش­ كار: اين مطالعه يك طرح نيمه­ تجربي با پيش ­آزمون، پس ­آزمون و گروه گواه بود كه در سال 1398 در جامعه آماري زندانيان جرائم غير مالي در زندان مركزي شهر اهواز انجام شد. به­شيوه هدفمند 40 نفر از زندانيان در دو گروه آزمايش و گواه گمارده شدند. پس از دريافت پيش ­آزمون، گروه آزمايش طي 8 جلسه تحت مداخله رفتار درماني شناختي قرار گرفتند. سياهه انعطاف ­پذيري شناختي (دنيس و وندروال، 2010) در مراحل سنجش استفاده شد. تحليل داده­ها با استفاده از نرم­افزار آماري SPSS-21 انجام شد. يافته ­ها: نتايج دلالت بر اين داشت كه مداخله نقش موثري در افزايش مولفه­ هاي ادراك گزينه­ هاي مختلف (0/002=P، 11/632=F) و ادراك كنترل­ پذيري (P = 0.002, F = 12.044) و همچنين نمره كلي (P = 0.0001, F = 27.298) داشته است (0/001>P)؛ اما در مولفه ادراك توجيه رفتار (P = 0.942, F = 0.005) تفاوت معني­داري مشاهده نشد. در مجموع دوره رفتار درماني شناختي توانسته است 0/50 از تغييرات انعطاف ­پذيري شناختي را تبيين كند. نتيجه­ گيري: مداخله رفتار درماني شناختي به ­واسطه تعديل باورهاي ناكارآمد و فعال­سازي رفتاري از ظرفيت مناسبي براي افزايش انعطاف ­پذيري شناختي برخوردار است. بر اين اساس پيشنهاد مي ­شود كه در راستاي اقدامات تاميني و تربيتي به نقش مداخله رفتار درماني شناختي توجه شود.

Introduction: Implementation of psychological interventions in prisoners in order to improve their mental health is one of the necessary measures in the state prisons and security and corrective measures organization. Due to the importance of this issue, the present study was conducted to investigate the effect of cognitive behavioral therapy (CBT) on cognitive flexibility (CF) in prisoners. Methods: This study was a quasi-experimental design with pre-test, post-test and control group, which was conducted in 2019 in the statistical population of non-financial prisoners in Ahvaz Central Prison. By purposeful sampling method, 40 prisoners were placed in two experimental and control groups. After receiving the pre-test, the experimental group underwent 8 sessions of CBT. The Cognitive Flexibility Inventory-CFI (Dennis & Vander, 2010) was used in the assessment process. Data analysis was performed using SPSS-21 statistical software. Results: The results indicated that the intervention played an effective role in increasing the perceptual components of different options (P = 0.002, F = 11.632) and controllability perception (P = 0.002, F = 12.044) as well as the CFI (P = 0.0001, F = 27.298) (P <0.001); However, no significant difference was observed in the behavior perception component (P = 0.942, F = 0.005). Generally, CBT intervention was able to explain 0.50 of the changes in CF. Conclusions: CBT Intervention has the potential to increase cognitive flexibility by modifying dysfunctional beliefs and behavioral activation. Based on this, it is suggested that the role of CBT intervention be considered in line with security and corrective measures.