اثربخشي شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي بر استرس شغلي و بهزيستي روان‌شناختي در كاركنان داراي فرسودگي شغلي شركت گاز شهر اصفهان

The Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Therapy on the Job Stress and Psychological Well-being in Personnel with Burnout in Isfahan Gas Company

مقدمه: فرسودگي شغلي يك واكنش رواني شناخته شده در ميان كاركنان بخش‌هاي پراسترس مي‌باشد كه به عنوان احساس خستگي عاطفي، مسخ شخصيت و كاهش موفقيت فردي توصيف مي‌شود. بنابراين پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي شناخت‌‍‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي بر استرس شغلي، بهزيستي روان‌شناختي در كاركنان داراي فرسودگي شغلي شركت گاز شهر اصفهان انجام شد. روش كار: پژوهش حاضر، يك مطالعه نيمه‌‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون- پس‌‌آزمون و گروه كنترل در انتظار درمان بود. جامعه آماري اين پژوهش شامل كاركنان شركت گاز استان اصفهان بودند. با اجراي پرسشنامه فرسودگي (MBI)، از بين كاركناني كه تشخيص فرسودگي را دريافت كردند، تعداد 30 نفر واجد فرسودگي شغلي از كاركنان شركت گاز شهر اصفهان به صورت نمونه‌گيري هدفمند بر اساس معيارهاي ورود و خروج انتخاب شدند. سپس در گروه‌هاي 15 نفره به صورت تصادفي گمارش شدند. گروه آزمايش، در 8 جلسه آموزش شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي دريافت كردند در حالي كه گروه كنترل در انتظار درمان در اين جلسات شركت نكردند. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه استرس شغلي (WSQ)، پرسشنامه فرسودگي شغلي (MBI) و پرسشنامه بهزيستي روان‌شناختي ريف (RPWBS) بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-24 و با روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر تحليل شد. نتايج: نتايج نشان داد كه گروه‌هاي آزمايش و كنترل در انتظار درمان از لحاظ متغيرهاي پژوهش (بهزيستي روان‌شناختي و استرس شغلي) در دو مرحله پيش‌آزمون و پس‌آزمون با يكديگر در سطح 0/001 تفاوت معنا‌داري داشتند. نتيجه‌گيري: نتايج حاصله از اين مطالعه حاكي از آن بود كه مي‌توان از شناخت‌درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي جهت افزايش بهزيستي روان‌شناختي و كاهش فرسودگي شغلي كاركنان تحت استرس شغلي استفاده نمود.

Introduction: Burnout is a well-known psychological reaction among personnel of stressful departments, which is described as a feeling of emotional fatigue, metamorphosis and reduced personal success. Therefore, the present study was conducted to determine the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on job stress, psychological well-being in personnel with burnout in Isfahan Gas Company. Methods: The present study was a quasi-experimental study with pretest-posttest design and control group waiting for treatment. The statistical population of this research consisted of the personnel of Isfahan Gas Company. By performing the burnout questionnaire (MBI), from among the personnel who received the burn diagnosis, 30 people with burnout were selected by purposive sampling from the personnel of Isfahan Gas Company based on inclusion and exit criteria. They were then randomly assigned to groups of 15. The experimental group received 8 sessions of mindfulness-based cognitive therapy training, while the control group did not participate in these sessions. Research instruments included Job Stress Questionnaire (WSQ), Job Burnout Questionnaire (MBI) and Reef Psychological Well-Being Questionnaire (RPWBS). Data were analyzed using SPSS-24 software and repeated measures analysis of variance. Results: The results showed that the experimental and control groups were significantly different in terms of research variables (psychological well-being and job stress) in the two stages of pre-test and post-test at the level of 0.001. Conclusion: The results of this study showed that mindfulness-based cognitive therapy can be used to increase psychological well-being and reduce burnout in personnel under job stress.