انتخاب مسيرهاي بهينه گردشگري شهري با بهره‌گيري از مدل‌هاي چيدمان فضا و تحليل شبكه‌اي

Selecting Optimal Urban Tourism Routes by Space Syntax Model and ANP

چگونگي تشخيص و انتخاب "مسيرهاي بهينه گردشگري" مي‌تواند در راستاي ارتقاي كيفيت فضاهاي تاريخي، فرهنگي و تفريحي شهرها بسيار كارآمد و تأثيرگذار باشد. پژوهش حاضر با انتخاب شهر نايين –به‌عنوان يكي از شهرهاي تاريخي و ارزشمند ايران كه آثار و فضاهاي تاريخي و فرهنگي بسيار مهمي را در خود جاي داده است- تلاش دارد يكي از مسيرهاي گردشگري تاريخي- فرهنگي در اين شهر را به‌عنوان مسير بهينه گردشگري در شهر نايين معرفي نمايد. اين پژوهش از نوع توسعه‌اي- كاربردي بوده، روش انجام آن توصيفي- تحليلي است و داده‌هاي مورد نياز از طريق مطالعات اسنادي و ميداني گردآوري شده‌اند. ابتدا براي مسيرهاي بهينه گردشگري چهار معيار خدماتي، كالبدي- فضايي، فرهنگي و عملكردي تعريف و براي هر كدام از آن‌ها زيرمعيارهايي تبيين شدند: تأسيسات زيربنايي، خدمت رفاهي؛ كاربري، سيماي شهري، زيبايي، كيفيت، اختلاط، تنوع، كوتاهي، شبكه معابر، نزديكي؛ هويت، قدمت، جاذبه و عناصر تاريخي؛ ايمني و امنيت، پيوستگي، انعطاف‌پذيري. سپس از طريق تحليل نقشه‌هاي محوري مسيرهاي موجود و بررسي ساختار فضايي شهر -به دو صورت فراگير و محلي- با استفاده از "روش‌ چيدمان فضا(Space Syntax)" و از سوي ديگر، تحليل و رتبه‌بندي مسيرها بر اساس معيارها و زيرمعياري مطرح‌شده با بهره‌گيري از "روش تحليل شبكه‌اي(ANP)"، دو محور تاريخي- فرهنگي "دروازه پنجاهه تا دروازه كلوان" و "دروازه نوگاباد تا دروازه چهل‌دختران"، تحليل، امتيازدهي و رتبه‌بندي شدند. از طريق جمع‌بندي برآيند تحليل‌ها و رتبه‌ها، محور اول موردبررسي (مسير دروازه پنجاهه تا دروازه كلوان) با كسب امتياز بيشتر، به‌عنوان مسير بهينه گردشگري شهر نايين انتخاب گرديد.

How to identify and select "optimal tourism paths" can be very effective and effective in improving the quality of historical, cultural and recreational spaces of cities. The present study, with the selection of the city of Nayin - as one of the historic and valuable cities of Iran, which has significant cultural and historical boundaries - is trying to find one of the historical and cultural tourist routes in the city as a route Tourism Optimization in Naying City. This research is an applied-to-development study. The methodology is descriptive-analytic and data collection is compiled through documentary and field studies. First, for the optimal routes of tourism, four criteria of service, physical, spatial, cultural and functional were defined and for each of them, sub-criteria were explained. Then, through the analysis of the axial maps of the existing routes and the study of the spatial structure of the city - in both universal and localized - using the "Space Syntax" method, and, on the other hand, analyzing and ranking the paths based on criteria an‎d the sub-criteria proposed by using the ANP, the two historical-cultural axes, "Pivot Gate to the Gate of Kalv@n" and "Gate of Nogabad to the Gate of Forty Girls", were analyzed, ranked and ranked. By collecting the results of these analyzes and ratings, the first axis of the survey (Pivden Gateway to Kalkan Gate) was selected as the optimal route for tourism in the city of Naiyin with more points.