بررسي تاثير آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي در ارتقاي رفتارهاي مراقبت از كليه‌ها در بيماران ديابتي نوع دو

The Role of Education Underpinned by Health Belief Model in Promoting Kidney Care Behaviors in Type 2 Diabetic Patients

مقدمه: نارسايي كليه يكي از مهم‌ترين عوارض ديررس بيماري ديابت است و بيش از نيمي از افرادي كه در انتظار پيوند كليه هستند؛ افراد مبتلا به ديابت مي‌باشند. مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي مراقبت از كليه‌ها؛ در بيماران ديابتي نوع 2 انجام پذيرفته است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به صورت نيمه تجربي بر روي 88 نفر از بيماران ديابتي نوع 2، كه به صورت نمونه‌گيري خوشه‌اي انتخاب و به صورت تصادفي به دو گروه آزمون و شاهد (هر كدام 44 نفر) تقسيم شدند، اجرا شده است. گردآوري داده‌هاي مربوط به رفتارهاي مراقبت از كليه‌ها با پرسش‌نامه‌ي روا و پايا، بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي صورت پذيرفت. قند خون ناشتاي بيماران قبل از آموزش براي هر دو گروه سنجيده شد و سپس اعضاء گروه آزمون به مدت يك ماه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي تحت آموزش قرار گرفتند. پس از سه ماه؛ سنجش رفتارهاي مراقبت از كليه‌ها و اندازه‌گيري قند خون ناشتا تكرار شد و اطلاعات با استفاده از آزمون‌هاي كاي دو، t زوجي، t مستقل و آزمون ANCOVAتجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: سه ماه بعد از مداخله آموزشي، عملكرد بيماران ديابتي در زمينه‌ي پيشگيري از عوارض كليوي در گروه مداخله افزايش معني‌دار (0/001>p) و شاخص قند خون ناشتا كاهش اندك داشت. نتيجه‌گيري: اين مطالعه نشان داد كه با آموزش بيماران ديابتي و نيز انجام پي‌گيري‌هاي فعال و تلاش در رفع موانع درك شده بيماران مي‌توان مهارت‌هاي آنان را در زمينه رفتارهاي مرتبط با سلامت كليوي بالا برد و موجب كاهش بروز عوارض در بيماران شد.

Introduction: Kidney failure is one of the mainlate complications of diabetes so that more than half of patients waiting for a kidney transplant are suffering from diabetes as well. This study aimed to determine the effect of education underpinned by the health belief model on kidney care behaviors in type 2 diabetic patients. Materials and Methods: This quasi-experimental study was performed on 88 type 2 diabetic patients, who were selected using the cluster sampling method and were randomly divided into experimental and control groups (44 patients per group). The required data were collected using a valid and reliable questionnaire underpinned by the health belief model and fasting blood sugar of patients before training for both groups, and then the experimental group was then trained for one month based on the health belief model and again after three months. Kidney and fasting blood care behaviors were measured, and the collected data were analyzed using chi-squared test, paired sample t-test, independent sample t-test, and ANCOVA. Results: Three months after the educational intervention, the performance of diabetic patients regarding the prevention of renal complications increased significantly in the intervention group (p<0.001), and the fasting blood sugar index decreased slightly. Conclusion: This study showed that after training diabetic patients and having active follow-ups and efforts to facilitate patients' perceived barriers, their skills in kidney health-related behaviors can be improved to reduce the incidence of complications in patients.