كليدواژه :
تحولات فضايي , تراكم زمين شهري , فرم فضايي , منطقة كلان‌شهري شيراز
چكيده فارسي :
تعداد و جمعيت مناطق كلان‌شهري طي قرن گذشته به طرز چشمگيري افزايش يافته است و هم‌زمان با افزايش جمعيت، بهبود ارتباطات، روندهاي جهاني، و ... تحولات زيادي در روند توسعة فضايي اين مناطق رخ داده است. اين تحولات هم‌زمان در مناطق كلان‌شهري كشور ايران نيز مشاهده مي‌شود. اما مطالعات انجام‌گرفته براي فهم تحولات اين مناطق در ايران محدود است. در اين مطالعه از تابع تراكم زمين‌شهري (U.L.D) به منظور بررسي روند تحولات توسعة فضايي در منطقة كلان‌شهري شيراز، از سال 1375 تا سال 1395، استفاده شد. نتايج مطالعه نشان داد منطقة كلان‌شهري شيراز طي سالهاي 1375 تا 1395 فرم فضايي غيرمتمركز و پراكندهاي داشته است. الگوي تغييرات توسعة فضايي منطقه طي سالهاي 1375 تا 1385 و 1385 تا 1395 نشان ميدهد توسعة فضايي غيرمتمركزتر و پراكندهتر شده است. بر اساس تحليلهاي جمعيتي، بيشترين تراكم جمعيتي در سالهاي 1385 و 1390 و 1395 در حلقة بافر مركزي، يعني كلان‌شهر شيراز، به چشم ميخورد. بر اساس توزيع جهتدار (انحراف استاندارد)، توزيع جمعيت به سمت شمال غرب منطقه پيش رفته است. همچنين، در تحليل الگوي توزيع جمعيت، نتايج آمارة موران نشان ميدهد جمعيت منطقه به صورت خوشه اي توزيع شده است. در مجموع فرم فضايي غيرمتمركز و پراكنده و شكل گيري خوشه هاي جمعيتي در روند توسعة منطقه برهم‌خوردن تعادل در توسعة فضايي و جمعيتي منطقه را نشان ميدهد كه از آثار مهم آن گسستگي شهري، جدايي گزيني اجتماعي، وابستگي به اتومبيل، از بين رفتن اراضي كشاورزي و باغات را مي‌توان نام برد.
چكيده لاتين :
The number and population of metropolitan areas have increased significantly during the last century, and in line with the increase in population, improved communications, global trends, and other significant factors, there have been many changes in the spatial development of these areas. These changes are observed in metropolitan areas of Iran during the same period, but there have been a few studies on the changes of these areas in Iran. In this study, the urban land density (U.L.D) function was used to investigate the spatial development trend in Shiraz metropolitan area from 1996-2016. The results show that the Shiraz metropolitan area has experienced a decentralized and scattered spatial form from 1996 to 2016. The pattern of changes in the region's spatial development during the years 1996-2006 and 2006-2016 shows that spatial development has become more decentralized and scattered. According to demographic analysis, the highest population density in 2006, 2011, and 2016 can be seen in the central buffer zone of Shiraz metropolis. Based on directional distribution (standard distance), the population distribution has moved to the northwest of the region. In addition, when analyzing the population distribution pattern, the Moran statistics shows that the region population is distributed in clusters. In general, the decentralized and dispersed spatial form and the formation of population clusters in the region's development process show an imbalance in the region's spatial and demographic development. Some of the significant effects of this phenomenon are urban fragmentation, social segregation, car dependency, and the destruction of agricultural lands and gardens.
