كليدواژه :
مدرسۀ ادب تهران , مدارس جديد قاجاريه , آموزش و پرورش در قاجار , نسخه خطي , انجمن ملي معارف , يحيي دولت آبادي
چكيده فارسي :
نوشتار پيش‌رو با هدف معرفي برخي اسناد و مدارك پيرامون مدرسۀ ادب تهران و نگاهي گذرا به تاريخچۀ آن مدرسه فراهم شده است. مدرسۀ ادب در سال 1316ق. (1277ش.) به همت يحيي دولت‌آبادي در محلۀ چاله ميدان تهران تأسيس شده و در سال 1333ق. (1294ش.) به وزارت معارف وقت، واگذار و به صورت مدرسه دولتي درآمده است. نظام آموزشي مدرسۀ ادب، معرفي برخي از معلمين آن، كتاب‌هاي درسي اين مدرسه، شيوۀ برگزاري امتحانات، مبالغ شهريه دانش‌آموزان، تأثيرگذاري معلمان آن در نظام آموزشي وقت، اسامي برخي محلات قديمي تهران در اطراف مدرسۀ ادب از جمله موضوعاتي است كه در اين نوشتار مورد اشاره قرار گرفته است. پيشنهاد تغيير خط فارسي به وزارت معارف و مجلس شوراي ملي از سوي يكي از مديران مدرسۀ ادب از ديگر اسناد معرفي شده است. طبق اسناد موجود مدرسۀ ادب تهران تا ابتداي حكومت پهلوي همچنان داير بوده و از آن پس اطلاعاتي از اين مدرسه حاصل نشد. گرچه پيرامون مدارس و نظام آموزش و پرورش در ايران آثار فاخر و ارزشمندي توسط اساتيد اهل تحقيق صورت نثر يافته است، اما همچنان اسناد و مدارك و مخطوطاتي در كتابخانه‌هاي مختلف ايران وجود دارد كه معرفي و دسترسي به آنها مي‌تواند فصل جديدي در اين زمينۀ موضوعي ايجاد كند، يا گره‌هاي كور را از پژوهش‌هاي قبلي بگشايد، يا در تكملۀ پژوهش‌هاي انجام شده، قرار گيرد. مأخذ اسناد معرفي شده در اين نوشتار كتابخانه ملي ايران، كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، و كتابخانه آيت‌الله العظمي بروجردي (كتابخانه مسجد اعظم قم) مي‌باشد.
چكيده لاتين :
The present article has been prepared with the aim of introducing some documents about the Tehran Adab School and a brief look at the history of that school. Adab School was established in 1316 AH. (1277 AH) by Yahya Dolatabadi in the Chaleh Meydan neighborhood of Tehran and in 1333 AH. (1294 AD) was handed over to the Ministry of Education and became a public school. The educational system of the school, the introduction of some of its teachers, the textbooks of this school, the method of holding exams, the amount of tuition fees of students, the influence of its teachers in the educational system of the time, the names of some old neighborhoods of Tehran around the school are some issues addressed in this article. The proposal to change the Persian handwriting to the Ministry of Education and the Congress by one of the directors of this School is among the available documents about this school. According to other documents, the school was still open until the beginning of the Pahlavi regime, and no information has been obtained from this school since then. Although magnificent and valuable works have been written about schools and the education system in Iran by researchers, there are still documents and manuscripts in different libraries of Iran that introduction and access to them can lead to new researches in this field and can slowly solve the problems existing in previous research, or complement other researches. The documents introduced in this article are found in the National Library of Iran, the Library of the Islamic Consultative Assembly, and the Library of Grand Ayatollah Boroujerdi (Library of the Grand Mosque of Qom).
