واكاوي معيار ضروريّات دين اسلام و مذهب اماميّه

اسلام اقرار به اصول است. كلمه اسلام اطلاق دارد و به ظاهري و قلبي تقسيم شده است. كفر در بسياري از احاديث در مقابل ايمان است نه در برابر اولين مرحله اسلام تا موجب خروج از دين شود. ضروري يك صفتي است كه امر شرعي دين يا مذهب في نفسه فاقد آن است و آن امر در ارتباط با ذهن و عقل فرد و متلبّس شدن به صفت ثبوت و وضوح و شهرت و در ارتباط با همه مردم مسلمان يا همه اهل مذهب مصداق پيدا مي‌كند و امر ديني مي‌تواند دوباره با نبودن آن شرايط به غير ضروري تبديل گردد. نتيجه اينكه ،انكار ضروري اگر با شبهه، عدم آگاهي و علم باشد موجب كفر و خروج از دين و يا خروج از مذهب نمي‌شود. ضروري ممكن است بخاطر جهل يا شبهه آن و تبليغات دشمن و امثال اينها، به نظري تبديل شود. در اين صورت ضروري نخواهد بود، هر چند امر ديني بر صفت ضرورت باقي باشد. ضروري دين و مذهب متفاوت از معلوم و تسالم و مجمع عليه است. چون بجز از ضروري همه نظري‌اند و براي اثبات نياز به دليل دارند و مورد اختلاف هستند . بهترين ملاك براي تشخيص انواع ضروري اين است كه امري ضروري يا بايد در نظر همه مردم دنيا ضروري باشد، يا در نظر همه مسلمانان و يا در نظر بعضي از مسلمانان ضروري باشد. قطعا اوّلي نيست، چون مساوي با بديهي خواهد شد، پس دوم و سوم تعيّن مي‌شود، اگر ضروري در نظر همه مسلمانان باشد، ضروري دين خواهد بود و اگر در نظر بعضي از مسلمانان ضروري باشد، ضروري مذهب خواهد شد .منكرضروري دين اگر انكارش به انكار خدا و رسالت پيامبر (ص) بر گردد، از اسلام خارج مي‌شود، امّا منكر ضروري مذهب باعث خروج از مذهب تشيّع شده ولي مسلمان است. روش گردآوري اطلاعات، كتابخانه‌اي بوده و در پردازش داده‌ها و اطلاعات گردآوري‌شده نيز از روش توصيفي-تحليلي استفاده ‌شده است.