تحليل تغييرات مكاني-زماني بارندگي در سطح كشور در دوره 1957-2016 با استفاده از داده‌هاي شبكه‌بندي شده CRU

بارندگي كميت و كيفيت منابع آب و توليدات محصولات كشاورزي را تحت تأثير قرار مي‌دهد و لذا برآورد و بررسي تغييرات مكانيزماني آن حائز اهميت مي‌باشد. در بسياري از مناطق كشور به دليل تراكم كم ايستگاه هاي اندازه گيري و يا دوره آماري اندك ايستگاه هاي جديد، اطلاعات زماني و مكاني محدودي در دسترس است. از سوي ديگر، وابستگي توليد محصولات ديم به بارندگي بر اهميت تحليل تغييرات مكانيزماني اين متغير اقليمي مي‌افزايد. يكي از راه هاي رفع اين محدوديت، استفاده از پايگاه‌هاي اطلاعاتي شبكه‌بندي‌شده جهاني يا منطقه‌اي مي‌باشد. در اين تحقيق از داده هاي ماهانه بارندگي پايگاه اطلاعاتي CRU در سطح ايران براي بررسي روند تغييرات سالانه، فصلي و ماهانه شده است. ارزيابي داده‌هاي پايگاه اطلاعاتي CRU در 14 ايستگاه منتخب در سطح كشور در مقياس ماهانه حاكي از دقت مطلوب اين داده‌ها براي تحليل روند بارندگي در سطح كشور مي‌باشد (RMSE و R2 برابر با 71/10 ميلي متر و 84/0)، به جز در 6 سلول شبكه در نوار شمالي كشور. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه بارندگي سالانه در سي سال اخير (19872016) در 93% از سطح كشور و به ميزان متوسط 78/15 ميلي متر در دهه كاهش داشته است. اين در حالي است كه طي سي سال پيش از آن (1957-1986)، روند افزايشي در 80% از سطح كشور و به ميزان 5/13 ميلي متر در دهه مشاهده مي شود . سه منطقه مهم شامل (1) استان هاي غرب و شمال غرب كشور، (2) استان هاي جنوبي و جنوب شرقي و (3) استان هاي شمال شرقي كشور بيشترين كاهش بارندگي سالانه را در سي ساله دوم داشته اند. كاهش بارندگي سالانه در اين دوره عمدتاً مربوط به كاهش بارندگي در فصل زمستان بوده كه حدود 96% از كل سطح كشور را در برمي گيرد.