بررسي دين شناختي مساله شر از ديدگاه اسلام و يهوديت

مساله شر و شرور يكي از مباحث فلسفه دين به شمار مي آيد و جايگاه آن، مسأله اثبات وجود خدا است. مسئله شر در اديان و مداهب مختلف به طرق مختلف بررسي شده و ارتباط آن با صفات خداوندي تفسير گرديده است. در اين رساله كه با روش تحليلي- توصيفي و تفسيري انجام شده است هدف بررسي مساله شر از ديدگاه ابن ميمون (دين يهود) و امام محمد غزالي در دين اسلام است. بيانات متكلمان يهود همانند ابن ميمون نشان مي‌دهد كه آن‌ها وجود شرور را به خداوند سبحان نسبت نداده‌اند: «شري پيدا نمي‌شود كه از بالا نازل شده باشد». اما دانشمندان اسلامي چون امام محد غزالي مسئله شر را جداي از مسئله خلقت الهي ندانسته بلكه وجود آن را زمينه اي براي خير بالاتر و دوري از شر بزرگتر مي دانند و آن را در تطابق با عدالت و حكمت خداوندي مي دانند. نتيجه اينكه ابن ميمون شر را عدمي مي داند و اصل وجود آن را ناشي از عواملي چون جهل و قدرت محدود انسان مي داند و شر را بواسظه انسان بودن افراد مي داند در حالي كه غزالي شر و خير را با هم آفريده خدا دانسته و اصل وجود شر را عاملي براي رسيدن به خير بزرگتر و نامعلوم مي داند. اسلام وجود شر را به اراده و مشيت الهي مي داند و بيان مي كند كه اگر جن و انس و فرشتگان و شياطين گرد هم آيند تا ذره‌اي از ذرات عالم را برخلاف اراده و مشيت الهي بجنبانند، عاجز و ناتوان خواهند بود. غزالي وجود و يا عدم بر ممكنات را ناشي از اراده و قدرت خداوندي مي داند و بر بر حدوث عالم به هنگام تخصيص اراده بر وجود يا عدم ممكنات تأكيد مي‌‌كند و اراده خداوندي ويژگي‌هاي هر يك از اشياء را تعيين مي‌‌كند و اضداد را مشخص و متمايز مي‌سازد.