بررسي تطبيقي ميزان ارتباط سورۀ عاديات با اميرالمومنين(ع) در منابع فريقين

Comparative Study of the Degree of Relationship between Surah Al-Adiyat and Amir al-Momenin (PBUH) in Shiite and Sunni Resources

تفسير صحيح سوره «عاديات»، يكي از فضائل اميرالمؤمنين(ع) را ثابت مي‌كند. پژوهش حاضر مي‌كوشد تا اختلاف‌هاي تفسيري سورۀ «عاديات» را حل كند. بدين منظور، براساس تفاسير و ساير منابع فريقين كه اين واقعه را گزارش كرده‌اند، به مطالعۀ واژه‌ها و رفع تعارض روايات اسباب نزول اين سوره پرداخته است. اين مقاله با روش توصيفي - تحليلي، با بررسي تطبيقي تفاسير فريقين، به بررسي ديدگاه‌هاي موجود دربارۀ مصداق واژۀ «عاديات» پرداخته و به دنبال يافتن راه­ حل تعارض روايات اهل­ سنت، در زمينۀ اسباب نزول سورۀ عاديات و نيز رفع اختلاف منابع تاريخي فريقين در شرح «غزوه ذاتُ السَّلاسِل» مي‌باشد. نتايج نشان مي‌دهد، دربارۀ مصداق واژۀ «عاديات»، مفسران چهار احتمال داده‌اند: شترهاي حاجيان، اسب‌ها به طور كلي، اسب جنگي و اسب‌ها در يك جهاد ويژه. نظريۀ چهارم، هم با فضا و سياق و تفسير بلاغي - بياني سوره سازگار است، و هم با اصول ادبي و لغت‌شناسي واژه‌هاي «ضبح» و «قدح»، و هم با روايات اسباب نزول. سورۀ عاديات، درپي جهاد مسلمانان، به فرماندهي حضرت علي(ع) و پيروزي ايشان در غزوۀ «ذات السلاسل» در مدينه نازل شده است. از آن­جا كه قبل از نزول سوره، خطر مهمي پيامبر(ص) را تهديد مي‌كرده و سه نفر از صحابه، نتوانستند به نتيجۀ لازم در دفع دشمنان برسند، اين سوره مكي شمرده شده تا اين­كه برخي حقايق، پنهان بماند. روايات اسباب نزول در منابع اهل سنت، به علت اضطراب و تعارض فراوان و عدم هماهنگي با واژه‌ها و فضاي سوره، مورد ترديد قرار گرفته و كاستي منابع تاريخي آنها نيز، در شرح «غزوۀ ذات السلاسل» تبيين شده است .اين منابع با حذف بخش مربوط به فرماندهي حضرت علي(ع)، آن را به عمروعاص مرتبط مي‌دانند كه بخش كوچكي از ماجراي جنگ است.

The correct interpretation of the Surah “Al-Adiyat” proves one of the virtues of Amir al-Momenin (AS). The present research tries to resolve the interpretive differences of the Surah “Al-Adiyat”. To this end, according to the interpretations and other sources of the Shiite and the Sunni who reported this incident, we studied the words and resolved the narratives’ conflict regarding the cause behind surrendering of this Sura. Using a descriptive-analytical method, this paper performs a comparative study of the interpretations of the Shiite and the Sunni to examine the perspectives on the use of the term "Adiyat" and to seek solutions to the conflict between the narratives of the Sunni people in the context of the cause behind surrendering of the Surah Al-Adiyat, and the elimination of the difference in historical sources of the Shiite and the Sunni in explaining "Ghazw of Zatol-Salasel". The results show that, as for the meaning of the term "Adiyat" the commentators have presented four probabilities: Hajjis’ camels, horses in general, army horse, and horses in a special jihad. The fourth theory is consistent with both atmosphere and context, and rhetorical and statement interpretation of the Sura, and as well as with the literary principles and terminology of the words "Dhabihah" and "Ghadah", as well as with the narratives behind surrendering of this Sura. The surah al- Adiyat has been surrendered in Medina after the Muslim’s Jihad, led by Imam Ali (AS) and their victory in the Ghazw of "Zatol-Salasel". Since before the surrendering of the Sura, something important was threatening the Prophet (PBUH), and three of the Sahabah did not succeed in delivering the necessary results in defeating the enemies, this is considered to be a Meccan sura so keep some certain truth hidden. The narratives behind surrendering of this Sura in Sunni sources have been questioned due to the many anxieties and conflicts and lack of harmony with the words and atmosphere of the surah, and the shortcomings of their historical sources have been explained in the description of the "Ghazw of Zatol-Salasel." By deleting the parts related to the command of Imam Ali (as), they associate it with 'Amr ibn al-'As who plays a smart part in what happens in this war.