تبيين اعلام جغرافيايي مسير كاروان حسيني با تاكيد بر كتاب ارشاد شيخ مفيد (ره)

Geographical Names on the Itinerary of the Imam al-Husayn's Entourage: Evidence from Sheikh al-Mufid's Kitab al-Irshad

موضوع مقاله حاضر تبيين منازل مسير كاروان امام حسين(ع) در كتاب الارشاد في معرفه حجج الله علي العباد دانشمند بزرگ شيعه، محمدبن محمدبن نعمان ملقب به شيخ مفيد (ف. 413 ق) است و هدف نويسنده بر آن بوده كه با پژوهش در متون كهن تاريخي و جغرافيايي سده هاي پيشين و سود جستن از منابع جديد، سيمايي از جغرافياي تاريخي اين مناطق ارائه دهد. چراكه تاكنون پژوهشگران و نويسندگان، تنها به بيان توضيحي كوتاه و مختصر دربارهٔ اين جايگاه ها، و آن هم در پانوشت كتاب ها، بسنده كرده اند. اين پژوهش از منظري ديگر به رخداد مهم سال 61 هجري يعني قيام و شهادت امام حسين(ع) و ياران مي نگرد و مي تواند در بازشناسي وقايع عاشورا در مسير كاروان حسيني به پژوهش گران ياري نمايد. گرچه تعدادي از اين منازل همچون گذشته، شهر يا روستايي با اهميت و پر رونق محسوب مي شوند اما برخي از آن ها با گذر زمان، از نقشه جغرافيايي حذف شده اند.

The present paper seeks to determine the precise locations of the places mentioned in the events and episodes associated with Imam al-Husayn's movement, as indicated in the late Sheikh al-Mufid's Kitab al-Irshad. A prime reason for writing the present paper is simply that some places have received only marginal notes, hence inadequate attention. It is hoped that it would also contribute substantial geographical information to Ashura research literature. Noteworthy is that some places that are mentioned in ancient sources are no longer available, hence absent from modern maps.