چكيده فارسي :
تحول علمي شيخ مفيد همواره مورد گفتگو و بحث هاي گستردهاي بوده است كه موافقان و مخالفاني را به دنبال داشته است. از جمله مسائلي كه موجب تشديد انتقادات عليه ايشان بويژه از سوي اخباريان بوده است، شدّت گرايش وي به «عقل» است. ما مدعي هستيم كه براي رعايت انصاف در نقد، لازم است اولا بر پايه ي عبارت هاي منسوب به ايشان طريق يا اصيل بودن عقل نزد شيخ، روشن گردد و ثانيا ديدگاه هاي كلان ايشان در حوزه ي تعاملات عقل و نقل ديده شود سپس عملكرد ايشان در مقابل مباني مورد نظر ايشان ارزيابي گردد. در اين نوشته با طرح اجمالي دو نكته ي نخست سعي شده بستر و زمينهي مناسب براي نقد منصفانه ي آثار ايشان عملكرد ايشان در نگاشته هاي انتقادي ديگر فراهم گردد.
