ساختار حكومت اسلامي- ولايي و شبكه دروني آن (با تأكيد بر ديدگاه امام خميني(ره) و امام خامنه اي مدظله‌العالي)

The structure of the Islamic Guardianship and its internal network (With emphasis on the views of Imam Khomeini and Imam Khamenei)

مدل حكومت ولايي كه محصول انديشه فقهي- سياسي شيعي است، يكي از مهمترين مباحث انديشه سياسي در چهار دهه گذشته بوده است كه امروز مرزهاي جغرافيايي ايران را درنورديده است و هم اكنون به عنوان يك نظريه بديلِ حكومتي در محافل پژوهشي مطرح است. پرسش اين تحقيق كه با روش تحليلي ـ استنادي انجام شده است آن است كه عناصر و متغيرهاي كليدي حكومت اسلامي- ولايي كداماند؟ ساختار و شبكه دروني آن چگونه قابل ترسيم است؟ فرضيه اين نوشتار آن است كه حكومت اسلامي به مثابه نظام و مجموعه‌اي به هم پيوسته است كه مي‌توان به كمك مدل و روش سيستم، عناصرِ مفهومي، هنجاري، ساختاري و كاركردي آن را استخراج و در يك كنش ارتباطي منطقي، شبكه دروني آن را تبيين و ترسيم نمود.با توجه به روش و چارچوب سيستمي، يافته هاي تحقيق عبارتاند از: «نظريه حكومت ولايي» در سير تاريخي خود از دو مؤلفه مهم «نص» و «زمان و مكان» تغذيه كرده و تجربه اندوخته است. بدين لحاظ اين نظريه صرفاً «آرماني» نيست، بلكه آرماني است كه در متن «واقعيت‌هاي تاريخي» صيقل داده شده است. به تعبير ديگر ساختار حكومت اسلامي- ولايي از منظر امام خميني(ره) و امام خامنه اي تابع دو دسته ضوابط ثابت و متغير است. از يك طرف ساختار سياسي و نحوه آرايش نهادهاي آن تابع الزاماتِ زمان و مطابق با آخرين دستاوردهاي دانش سياسيِ بشري است و از طرف ديگر مستند به «قواعد و موازينِ ثابت اسلامي» مي باشد. همچنين در يك نگاه منظومه اي و فرانگرانه و گسترده تر ميتوان گفت نظام سياسي اسلامي از مجموعه اي از نهادهاي اجتماعي و سياسي تركيب شده است كه در يك شبكه ارتباطي مشروعيتي و مشاركتي، ساختار حكومت ولايي شيعي را سامان ميدهد.

The model of Guardianship which is the product of Shiite jurisprudential-political thought, it has been one of the most important topics in political thought for the past four decades which today has crossed the geographical borders of Iran and it is now being proposed as an alternative theory of government in research circles. The question of this research which has done in citation analysis method is what are the key elements and variables of the Islamic Guardianship? How can its internal structure and network be characterized? The hypothesis of this paper is that the Islamic government is an interconnected system and set that with the help of the model and method of the system, its conceptual, normative, structural and functional elements can be extracted and its internal network can be explained and characterize in a logical communication action. According to the method and system framework, the research findings are: In its historical course, the «theory of Guardianship" has nourished and gained experience from the two important components of «text" and «time and place". In this sense, this theory is not merely an «ideal," but an ideal that polished in the context of «historical facts." In other words, the structure of the Islamic Guardianship from the perspective of Imam Khomeini and Imam Khamenei is subject to two categories of fixed and variable criteria. On the one hand, the political structure and the way its institutions are arranged, is subject to the requirements of the time and in accordance with the latest achievements of human political knowledge, and on the other hand, it is based on «fixed Islamic rules and standards". Also, in a systematic, transnational and broader view, it can be said that the Islamic political system is composed of a set of social and political institutions that organize the structure of the Shiite Guardianship in a network of legitimate and participatory communication.