واكنش دمايي نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) در زنبور پارازيتوييد Habrobracon hebetor (Say)

Thermal reaction of the intrinsic rate of population increase in Habrobracon hebetor (Say)

نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) يكي از شاخص ­هاي مهم زيستي حشرات به شمار مي­ رود. در اين بررسي واكنش نرخ ذاتي افزايش جمعيت زنبور Habrobracon hebetor (Say) (Hym., Braconidae) به 6 دما (20، 22/5، 25، 27/5، 30 و 32/5 درجه سلسيوس) در رطوبت نسبي 5±65 درصد و دوره نوري 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي، روي لارو­هاي Galleria mellonella L. (Lep., Pyralidae) بررسي شد. براي هر دما تعداد 80 تا 250 تخم زنبور به عنوان گروه همزاد پرورش داده شد و نرخ ذاتي افزايش جمعيت در هر تيمار با استفاده از نرم افزار TOWSEX-MSChart محاسبه شد. سپس، نتايج به ­دست آمده در مدل­ هاي دمايي برير-2 و لكتين-2 برازش شدند. نتايج نشان داد مقدار r از 0/387 واحد بر روز در دماي 20 درجه سلسيوس به 0/0899 واحد بر روز در دماي 22/5 درجه سلسيوس رسيد كه تقريبا 2/3 برابر شد. اما اين نسبت از دماي 22/5 تا دماي 25 درجه سلسيوس (0/1120 واحد بر روز) 1/25 برابر شد. به طور مجدد، از دماي 25 تا 27/5 درجه سلسيوس اين نسبت به 1/8 برابر و حداكثر مقدار خود (0/2001 واحد بر روز) رسيد. به هر حال، در دماهاي 30 و 32/5 درجه سلسيوس اين نرخ به ترتيب حدود 7/5 و 10 درصد نسبت به دماي 27/5 درجه سلسيوس كاهش يافت. به طور كلي، مقادير برآورد شده نرخ ذاتي افزايش جمعيت در دو مدل دمايي در دماهاي 20 تا 25 درجه سلسيوس تقريبا مساوي همان در مقادير محاسبه شده بود اما در دما­هاي بالاتر مقادير برآورد شده كمتر از مقادير محاسباتي بودند. به هر حال، حداكثر مقدار r طبق پيش بيني مدل برير-2 و لكتين-2 به ترتيب برابر 0/1918 و 0/1922 روز1- در دماي 30 درجه سلسيوس بود كه كمتر از همان در مقايسه با مقدار محاسبه شده r در دماي 27/5 درجه سلسيوس بود. يافته ­ها نشان داد كه برآوردهاي مدل ­هاي دمايي از صفات زيستي و جدول زندگي هميشه با هم برابر نيستند و بايد همراه مقادير واقعي به ­كار گرفته شوند.

The intrinsic rate of population increase (r) is one of the most important biological attributes of insects which is highly influenced by ambient temperature. In the present research, the response of Habrobracon hebetor (Say) (Hym.: Braconidae) intrinsic rate of population increase reared on Galleria mellonella L. (Lep.: Pyralidae) larvae was evaluated at 6 different temperatures (20, 22.5, 25, 27.5, 30, 32.5 ℃), 65±5% RH and 16:8 h L:D. For each temperature 80 to 250 fresh eggs of the wasp were reared as a cohort. The r was calculated using TWOSEX-MSChart software and obtained values were fitted to Briere-2 and Lactin-2 thermal models. Results showed that r was 0.0387 day-1 at 20 ℃ and increased to 0.0899 day-1 at 22.5, almost 2.3 folds higher. However, it was 0.1120 day-1 at 25 ℃ which only elevated 1.3 folds compared to that at 22.5 ℃. Nevertheless, the intrinsic rate of population increase of H. hebetor reached to its maximum value at 27.5 ℃ (0.2001 day-1), though, it decreased about 7.5 and 10% at 30 and 32.5 ℃, respectively. Thermal modelling proved that calculated values of r were almost identical to estimated ones only at low temperatures (20 and 22.5 ℃). In contrast, both models estimated H. hebetor intrinsic rate of population increase significantly lower compared with calculated ones at higher temperatures. Despite what was observed by calculations, Briere-2 and Lactin-2 models recorded the maximum r at 30 ℃ to be 0.1918 and 0.1922 day-1, respectively. It is recommended to consider insects’ life parameters estimations of thermal models along with real values.