تأثير پرداخت بخشي از دين بر فك جزئي رهن؛ تحليل حقوقي و اقتصادي

The Impact of Partial Payment of the Debt on the Release of the Pledged Assets; a Legal and Economic Analysis

در اين مقاله، تأثير پرداخت بخشي از دين بر فك جزئي رهن از حيث حقوقي و اقتصادي با تأكيد بر حكم جديدي كه در بند «الف» ماده 19 قانون رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاي نظام مالي كشور مقرر شده، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتيجه تحقيق‌ها در حقوق ما و فقه اماميه نشان مي‌دهد كه ماده 783 قانون مدني به پيروي از فقيهان اماميه، «قاعده تجزيه‌ناپذيري رهن» را پذيرفته است كه به موجب آن، با پرداخت جزئي از دين، هيچ بخشي از وثيقه آزاد نمي‌شود. در مقابل، بند «الف» ماده 19 قانون رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاي نظام مالي كشور، در فرضي كه واحد توليدي از بانك يا مؤسسه مالي و اعتباري، اعم از دولتي يا خصوصي، تسهيلات گرفته باشد، نظريه «تجزيه‌پذيري رهن» را اعمال كرده و حكم قانون مدني را تخصيص زده است. از حيث تحليل اقتصادي نيز معلوم مي‌شود كه بند «الف» ماده 19 قانون رفع موانع توليد رقابت‌پذير در مقايسه با ماده 873 قانون مدني، مي‌تواند به افزايش ثروت منتهي شده و كارآيي را محقق گرداند.

The present study explores the impact of partial payment of the debt on the release of the pledged assets regarding the legal and economic issues, with an emphasis on the new decree stipulated in Article 19 (a) of the Law on the elimination of barriers to competitive production and promotion of the financial system of the country. The results of the research in our law and Imamiyah jurisprudence show that Article 783 of the Civil Code, following the jurisprudents of the Imamiyah, has accepted the "rule of security agreement insolubility", according to which no part of the bail is released through partial payment of debt. By contrast, Article 19 (a) of the law on the elimination of barriers to competitive production and promotion of the financial system of the country, provided that the manufacturing unit has gotten some debt instruments from the a bank or a financial and credit institution, whether public or private, is subject to the theory of "rule of security agreement solubility" making an exception to the rule of the civil code. In terms of economic analysis, it is also clear that Article 19 (a) of the law on the elimination of barriers to competitive production, in comparison with Article 873 of the Civil Code, can lead to an increase in wealth and realize the efficiency.