بازتاب قاعدة درء در عناصر سه گانه جرم

Reflection of the rule of Dar (درأ) in the three elements of crime

قاعده درء در جرم‌ انگاري، تعيين مجازات، دلايل اثبات دعوا و كليه موضوعات مرتبط با پديدۀ بزهكاري و مسئوليّت كيفري جريان داشته و از بنيان‌هاي اصلي حقوق كيفري اسلامي است. هرگونه ترديد و شكّ در يافتن منظور قانونگذار موجب تغييرات بنيادي در بارۀ عناصر قانوني، مادي و معنوي جرم خواهد شد و ممكن است سبب تجويز رفتار باشد. هم‌چنين در تعيين نوع و ميزان مجازات به ‌طور اساسي تاثيرگذار بوده و ممكن است موجب سقوط يا تغيير نوع مجازات گردد. مسئوليّت كيفري نيز تحت تأثير اين قاعده بازخواني شده و در مواردي موجب عدم مسئوليت مي‌گردد. قاعدة درء در اكثر موضوعات شكلي و ماهوي حقوق كيفري مؤثر است. اين قاعده، مرتبط با عدالت كيفري، تفسير مضيّق قوانين كيفري به نفع متّهم، اصل قانوني بودن جرم و مجازات، نتايج آن و ساير اصول كيفري است. اين قاعده شامل كليه مجازات‌هاي حدود، تعزيرات و قصاص مي‌شود. حتّي در اعمال قواعد مرتبط با ديات نيز اين قاعده كاربرد دارد و محدود به حدود نمي‌باشد. در اين نوشتار ابتدا بازتاب قاعدة درء در عنصر قانوني جرم و سپس در عناصر مادي و معنوي مورد بحث قرار مي‌گيرد.

The rule of Dar’ applies to criminalization, sentencing, reasons for proving litigation and all matters related to the criminal phenomenon and criminal responsibility, and is one of the main foundations of Islamic criminal law. Any doubt in finding the meaning of the legislator will cause fundamental changes in the legal, material and spiritual elements of the crime and may cause behavioral prescribing. It is also based on the type of sentencing and the amount of punishment, and may cause the cancellation of punishment or change. Criminal liability is also re-read under the influence of this rule and in some cases leads to irresponsibility. The rule of Dar’ (درأ) is effective in most formal and substantive matters of criminal law. This rule relates to criminal justice, the narrow interpretation of criminal law in favor of the accused, the principle of legality of the crime and its consequences, and other principles of criminal law. This rule includes all the punishments of hudud, ta'zir and qisas . This rule applies even to the rules related to diyat and is not limited to limits. In this article, first the reflection of the rule of law in the legal element of crime and then in the material and spiritual elements is discussed.