تبيين نظري بسترها و زمينه ‏هاي روابط ژئوپليتيك و ارائه مدل پيشنهادي

هدف از اين پژوهش الگويابي مهم‏ترين بسترها و زمينه‏هاي روابط ژئوپليتيك ميان واحدهاي سياسي است. روابط ژئوپليتيك روابط ميان واحدهاي سياسي در مقياس‏هاي ملي، منطقه‏اي، و جهاني است. بيشتر مفاهيم در رابطه با روابط ژئوپليتيك معمولاً فقط به ارائه تعريف بسنده كرده‏اند و مشكل يافتن الگوهايي است تا معناي كيفي به روابط ژئوپليتيكي بدهد. بدين منظور، نخست بايد مجموعه‏اي از عوامل و مؤلفه‏ها را تعريف كرد كه به روابط ژئوپليتيكي منجر مي‏شود. شناسايي مهم‏ترين بسترها و زمينه‏هاي روابط ژئوپليتيكي در اين پژوهش بر اساس مطالعه نظريه‏ها و رويكردهايي است كه نظريه‏پردازان و انديشمندان جغرافياي سياسي، ژئوپليتيك، علوم سياسي، روابط بين‏الملل، و محيط ‏زيست ارائه كرده‏اند. روش تحقيق در اين پژوهش بر اساس هدف نظري و بر اساس ماهيت توصيفي‏ تحليلي است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‏دهد كه مهم‏ترين بسترها و زمينه‏هاي روابط ژئوپليتيك ميان كشورها بر اساس مطالعه نظريه‏ها و رويكرد‏ها در چهار بُعد هيدروپليتيك، ژئوپليتيك، ژئواكونوميك، و ژئوكالچر قرار دارد. در اين ميان بسترها و زمينه‏هاي هيدروپليتيك شامل «رودخانه‏هاي بين‏المللي»، «مرزهاي دريايي مشترك»، و «عامل زيست‏محيطي» بسترها و زمينه‏هاي ژئوپليتيك شامل «مسائل سرزميني»، «موقعيت جغرافيايي»، «هژموني منطقه‏اي»، «رويكرد امنيتي»، «وزن ژئوپليتيكي»، «پيمان‏ها و ائتلاف‏ها»، «كدهاي ژئوپليتيك»، و «همسايگي و تعداد همسايگان» است. بسترها و زمينه‏هاي ژئواكونوميك شامل «منابع زيرزميني و فسيلي» و «تنگه‏هاي بين‏المللي»  بوده و بسترها و زمينه‏هاي ژئوكالچر نيز شامل «تعدد گروه‏هاي قومي در كشورهاي همجوار»، «پيوند مذهبي با كشورهاي پيراموني»، «عامل تاريخي و تمدني»، و «عامل ايدئولوژيك‏گرايي» است. هر كدام از اين مؤلفه‏ها در چندين نظريه و رويكرد مورد تأكيد قرار گرفته‏اند.