واكنش عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام نخود ديم (Cicer arietinum L.) به تراكم بوته و حضور علف‌هاي‌هرز

به منظور بررسي واكنش زيست‌توده كل علف‌هاي‌هرز، عملكرد و اجزاي عملكرد چهار رقم نخود ديم به تراكم كاشت و تداخل علف هاي‌ هرز در شرايط ديم شهرستان كرمانشاه، آزمايشي در سال زراعي 94-1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه رازي كرمانشاه انجام گرفت. آزمايش به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. تيمارها شامل سه تراكم كاشت (31.3، 38.5 و 50 بوته در مترمربع) و چهار رقم نخود آزاد، آرمان، هاشم و عادل در دو سطح وجين و عدم وجين علف‌هاي‌هرز بود. به طور كلي، با افزايش تراكم كاشت همه ارقام نخود، از ميزان عملكرد اقتصادي كاسته شد. در تراكم هاي كاشت 38.5 و 50 بوته در مترمربع، رقم آزاد به ترتيب 8.9 و 42.6 درصد، رقم آرمان به ترتيب 30.5 و 37.2 درصد، رقم هاشم به ترتيب 23.7 و 40.2 درصد و رقم عادل به ترتيب 32.9 و 36.3 درصد نسبت به تراكم كاشت 31.3 بوته در مترمربع كاهش در عملكرد اقتصادي از خود نشان دادند. رقم آزاد در تيمار وجين علف هاي هرز با ميانگين توليد 146.4 گرم در مترمربع، بيشترين و رقم آرمان در تيمار عدم وجين علف هاي‌ هرز با ميانگين توليد 45.2 گرم در مترمربع، كمترين عملكرد اقتصادي را توليد كردند. عدم وجين علف‌هاي‌ هرز به ترتيب باعث كاهش 59.1، 51.9، 61.2 و 46.3 درصدي عملكرد اقتصادي در ارقام آزاد، آرمان، هاشم و عادل شد. در مرحله اول نمونه برداري از علف هاي ‌هرز، بيشترين (25.7 گرم در مترمربع) و كمترين (17.7 گرم در مترمربع) زيست‌توده كل علف‌هاي‌هرز به ترتيب در تراكم كاشت 31.3 و 38.5 بوته در مترمربع مشاهده شد. درمرحله دوم نمونه برداري از علف هاي‌ هرز، بيشترين (60.0 گرم در مترمربع) و كمترين (42.8 گرم در مترمربع) زيست‌توده كل علف‌هاي‌هرز به ترتيب در تراكم كاشت 31.3 و 50 بوته در مترمربع مشاهده شد. در مرحله دوم نمونه برداري از علف هاي ‌هرز، بيشترين (54.7 گرم در مترمربع) و كمترين (40.8 گرم در مترمربع) زيست‌توده كل علف‌هاي ‌هرز به ترتيب در ارقام نخود هاشم و عادل مشاهده شد. در مجموع نتايج اين آزمايش نشان داد كه ارقام آزاد و هاشم با تراكم بوته كم (31.3 بوته در مترمربع) و با كنترل كامل علف هاي هرز براي كاشت به صورت ديم در منطقه مورد بررسي توصيه مي شوند و راهبرد كاهش خسارت علف هاي هرز از طريق افزايش تراكم بوته، كارايي مناسبي ندارد.